Interpłciowość – na czym polega?

Interpłciowość, w myśl definicji opracowanej przez ONZ, to pojęcie parasol, które dotyczy osób rodzących się z ciałem, które nie wpisuje się w społeczne lub medyczne normy typowych ciał kobiecych lub męskich. Nie dotyczy ono ani orientacji seksualnej, ani tożsamości płciowej, a tego, jak jest zbudowane i jak funkcjonuje ciało. Polega na występowaniu dwóch rodzajów narządów płciowych u tej samej osoby.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) szacuje, że osoby interpłciowe stanowią 1,7% populacji na świecie. Zaburzenie to dotyka 1 na około 10 tysięcy dzieci i uznawane jest za anomalię. Jakie są jej przyczyny? Najczęściej odpowiadają za nią czynniki hormonalne w okresie płodowym (i niewłaściwy kariotyp), ale i przerost nadnerczy lub leki, jakie przyjmowała matka w czasie ciąży.

Pojęcie pochodzi od łacińskiego inter tłumaczonego jako między oraz sexualis, oznaczającego płciowy, co doskonale wyjaśnia jego istotę.

Osoby interpłciowe rodzą się z cechami płciowymi, które nie mieszczą się w typowych pojęciach binarnych męskiego lub żeńskiego ciała. Istnieje przy tym wiele typów interpłciowości, a zróżnicowane cechy płciowe mogą występować na poziomie:

• chromosomów płciowych (liczba i rodzaj),
• układu hormonalnego i receptorów hormonalnych (poziom hormonów płciowych),
• wewnętrznych oraz zewnętrznych narządów płciowych (rodzaj gruczołów płciowych). Występuje na przykład występuje jądra i jajnik, u dziewczynek pojawiał się mikropenis, a u chłopców łechtaczka.

W przypadku osób interpłciowych zróżnicowane cechy płciowe widoczne są od razu po urodzeniu, dostrzec je też można we wczesnym dzieciństwie lub w okresie dojrzewania (dopiero w tym czasie wykształcają się organy charakterystyczne dla drugiej płci), ale również dorosłości. Zdarza się, że pozostają niezauważone przez całe życie. Niektóre chromosomalne zmiany interpłciowe mogą nie być w ogóle widoczne fizycznie.

Warto zauważyć, że o ile zewnętrzne objawy mogą zostać rozpoznane dość szybko, wykrycie narządów wewnętrznych wymaga wykonania badań laboratoryjnych, obrazowych czy histologicznych.

Wyróżnia się dwa główne rodzaje interseksualizmu: prawdziwy i rzekomy. Z definicji interseksualizm prawdziwy to współobecność gonad obupłciowych: jądra i jajnika, przy czym każde z nich może znajdować się po innej stronie, ale i jedna gonada może zawierać elementy struktury jądra i jajnika (gonada obojnacza).

W przypadku podwójnych gonad usuwa się te, które są niezgodne z identyfikacją płciową danej osoby. Gonada obojnacza powinna zostać usunięta z uwagi na ryzyko rozwoju nowotworu.

Interseksualizm rzekomy to niezgodność płci genetycznej z płcią gonadalną i somatyczną. To:

• interseksualizm rzekomy męski - poza chromosomem Y obecny jest dodatkowy marker (SRY),
• interseksualizm rzekomy żeński - nie ma chromosomu Y, a zewnętrzne narządy mogą być zmaskulinizowane.

O interpłciowości nie mówi się zbyt wiele. Nazywa się je także obojnactwem, interseksualizmem lub hermafrodytyzmem. Pojęcie to w świadomości społecznej często funkcjonuje jako tożsame z transpłciowością. Tymczasem są to dwa odrębne terminy.

Transpłciowość dotyczy tożsamości, czyli tego, jak ktoś się identyfikuje z płcią. Z kolei interpłciowość dotyczy budowy ciała. Dla większości osób interpłciowych nie jest to kwestia tożsamości. Większość z nich utożsamia się jako kobiety czy mężczyźni, choć naturalnie są także osoby identyfikujące się jako niebinarne czy transpłciowe.

Niegdyś zdarzały się sytuacje, gdy dzieci, które urodziły się z nietypowymi cechami płciowymi, poddawano zabiegom mającym na celu zmianę wyglądu narządów płciowych, a w rezultacie zostało ono przypisane do innej płci niż ta, z którą się identyfikowało w późniejszym czasie.

Obecnie, od roku 1993, gdy powstało Intersexual Society of America, lekarze – jeśli to tylko możliwe - wstrzymują się z wykonaniem operacji do momentu wykształcenia tożsamości płciowej. Dzięki temu osoba interpłciowa sama decyduje, czy i co chce zmieniać (możliwe jest bowiem często usunięcie narządów, które są niezgodne z płcią).