Która część mózgu podejmuje twoje decyzje?
Decyzje wynikają z głębokiego przemyślenia albo są kierowane podstawowymi instynktami. Odpowiadają za to inne części mózgu. Pierwotna, usytuowana w ciele migdałowatym, związana jest z impulsami i reakcjami obronnymi. Część wyższa mózgu, znajdująca się w płacie czołowym, jest odpowiedzialna za myślenie, planowanie i przewidywanie konsekwencji działań. Każda z nich może spowodować podjęcie zupełnie innej decyzji.
Która część mózgu podejmuje twoje decyzje?
W tym artykule:
Te oparte na działaniu wyższego mózgu zwykle prowadzą do bardziej pozytywnych rezultatów. Bazujące na instynkcie przetrwania mogą nas z kolei hamować.
Mózg pierwotny i mózg wyższy
Mózg pierwotny ma proste zadanie, ocenia – atakować czy uciekać. Nasze ukryte lęki z dzieciństwa są zakorzenione właśnie w nim. Podświadomy strach determinuje nasze wybory nawet w dorosłym życiu. Tracimy wtedy zdolność do obiektywnej analizy i podjęcia racjonalnej decyzji. Zwykle mimowolnie boimy się krytyki, porażki, rozczarowania, bycia zawstydzonym, skrzywdzonym lub odrzuconym. Te uczucia utrudniają jasny osąd i prowadzą do gwałtownych, nieprzemyślanych i często niekorzystnych wyborów.
Typowe lęki z dzieciństwa to:
- strach przed pomyłką i krytyką;
- przed byciem zawstydzonym;
- przed rozczarowaniem;
- przed byciem skrzywdzonym;
- przed porzuceniem;
- przed odrzuceniem.
Mózg wyższy podejmuje decyzje w oparciu o ocenę sytuacji, analizę i przewidywanie konsekwencji. Z tego powodu ten sam problem może być zupełnie inaczej rozwiązany w zależności od tego, na którą część naszego mózgu trafi.
Proces decyzyjny
Ten sposób działania ludzkiego mózgu dobrze obrazuje przykład. Mężczyzna i kobieta są w związku. Mężczyzna mówi, że oddalają się od siebie. Kobieta instynktownie wyczuwa zagrożenie i pierwsza kończy relację. Gwałtowne działanie kobiety może być zintensyfikowane, jeśli w dzieciństwie doświadczyła lęku przed porzuceniem. W ten sposób przebiega proces decyzyjny w mózgu pierwotnym.
W przypadku pracy mózgu wyższego, kobieta rozpoznaje, że kieruje nią instynkt ucieczki. Przywołuje wspomnienia z dzieciństwa, kiedy nie mogła polegać na swojej matce i bała się opuszczenia. Przypomina samej sobie, że teraz jest dorosła i może podjąć świadome działanie. Postanawia pracować nad związkiem. Nawet jeśli para ostatecznie się rozstaje, to decyzja zostaje podjęta po przemyśleniu i analizie. Podejmowanie decyzji w oparciu o mózg wyższy daje nam poczucie większej kontroli.
Poczucie przynależności i bezpieczeństwa to podstawowe biologiczne potrzeby, które warunkują nasze zachowania. Kiedy coś nam zagraża, reagujemy szybko, powtarzalnie i jesteśmy nieugięci. Możemy się nauczyć rozpoznawać pierwotne stany, wycofać się na chwilę i zainterweniować, używając mózgu wyższego. Wiedza i doświadczenie z dorosłego życia pomogą nam wtedy odzyskać kontrolę nad procesem decyzyjnym, nadzorować zachowania. Zamiast strachu poczujemy siłę. Będziemy w stanie kierować własnymi reakcjami, przewidywać konsekwencje i aktywnie wpływać na ostateczny rezultat.
