Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Katarzyna Bilnik-Barańska

Apatia - charakterystyka, objawy, najczęstsze przyczyny, leczenie

Avatar placeholder
04.11.2022 14:26
Apatia może pojawiać się w chwilach stresujących
Apatia może pojawiać się w chwilach stresujących (123rf.com)

Apatia to inaczej zobojętnienie, niemożność okazywania emocji i tzw. niemoc psychiczna. Problemy te bardzo często odbijają się na zdrowiu fizycznym. Pacjent apatyczny rezygnuje z większości form ruchu, także tych, które do tej pory sprawiały im radość. Jeśli taki stan utrzymuje się przed dłuższy czas, należy skontaktować się z lekarzem. Czym jest apatyczność i jak sobie z nią radzić?

spis treści

1. Apatia – co to?

Apatia to stan, który charakteryzuje się obojętnością na wiele spraw, brakiem chęci do jakiejkolwiek aktywności fizycznej oraz kontaktów z ludźmi. To najkrócej mówiąc, utrata radości z życia. Bardzo często współwystępuje z niektórymi chorobami.

Charakterystyczne jest dla niej ograniczenie wykonywania codziennych obowiązków do całkowitego minimum i spadek energii życiowej. Bardzo często rzeczy, które wcześniej sprawiały cierpiącemu na nią przyjemność i stanowiły formę relaksu nagle przestały mieć całkowite znaczenie. Człowiek apatyczny codzienne czynności robi automatycznie. Jedzenie, picie czy rozmowa z bliskimi dzieje się bez żadnych emocji.

2. Przyczyny apatii

Zobacz film: "Jesienno-zimowa apatia znacznie wpływa na obniżenie libido"

Apatyczność może wynikać z wielu czynników, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Może być także pierwszym objawem niektórych schorzeń, np. choroby Alzheimera.

Warto też wspomnieć, że objawy apatii mogą pojawić się także u osób zdrowych, u których na skutek chwilowego pogorszenia formy pojawia się utrata energii. Przyczyną takiego stanu mogą być problemy w pracy lub życiu osobistym, zmęczenie nadmiarem obowiązków lub konflikty w rodzinie.

Dopiero jeśli objawy utrzymują się przez kilka tygodni lub miesięcy, warto skonsultować się z lekarzem i ustalić przyczynę dolegliwości.

Aby móc potwierdzić apatię jako samodzielną dolegliwość związaną z kłopotami emocjonalnymi, należy najpierw wykluczyć możliwe przyczyny fizyczne. Zwykle zaliczają się do nich:

Psychiczne przyczyny wystąpienia apatii to przede wszystkim depresja, choroba dwubiegunowa oraz schizofrenia. Bywa także konsekwencją przebytej traumy. Osoba taka myśli, że zagłuszenie lub całkowite odcięcie się od swoich uczuć i emocji pomoże przejść trudne chwile.

Zobacz także:

Czasem może być ona pierwszym objawem choroby Alzheimera, szczególnie jeśli pojawia się u starszych osób.

3. Objawy apatii

To, w jaki sposób przebiega apatia oraz z jakim nasileniem, zależy od danej osoby oraz jej cech osobowości.

Najczęściej pojawia się obojętność, ociężałość i brak chęci do działania. W poważnych przypadkach zdarza się także niechęć do życia. Czasem pacjenci zgłaszają także brak zainteresowanie czynnościami, które wcześniej sprawiały radość, pojawia się także brak siły i senność.

Istnieje jednak sześć głównych objawów tego schorzenia. Apatyczne zachowanie to przede wszystkim:

  • obniżenie nastroju, brak energii, ciągłe odczuwanie smutku oraz przygnębienia czy brak odczuwania jakichkolwiek emocji,
  • reakcje na bodźce fizyczne płynące z naszego ciała są ograniczone. Głód, pragnienie lub ochota na seks są praktycznie nieodczuwalne (tzw. apatia seksualna), pojawia się także brak siły,
  • relacje społeczne praktycznie nie istnieją. Osoby, które doświadczają apatii, rezygnują ze spotkań towarzyskich oraz niechętnie podchodzą do poznawania nowych ludzi,
  • apatia źle wpływa także na koncentrację oraz aktywność intelektualną. Występują trudności w uczeniu się oraz w zapamiętywaniu, co sprawia, że jeszcze bardziej zniechęcamy się do podejmowania tych czynności.

  • stan apatii wypływa także na pogorszenie naszej aktywności fizycznej, ponieważ wycofujemy się ze wszelkich sportów, jakie do tej pory wykonywaliśmy. Wszelkie ćwiczenia i aktywność fizyczna zostają odstawione na boczy tor, a obowiązki z dnia codziennego ograniczają się do minimum, występuje też brak humoru

  • apatia może powodować także problemy ze snem. Może występować nadmierna senność, ciągłe zmęczenie. Często osoby w stanie apatii śpią bardzo mało, mają trudności z zasypianiem oraz wybudzają się w nocy. Przez to odczuwają brak energii rano, a w ciągu dnia zmęczenie, senność i brak energii.

Ciągłe zmęczenie i nerwowość prowadzi do ogólnego rozdrażnienia i zaburzeń koncentracji, co może utrudniać wykonywanie codziennych obowiązków.

4. Jak leczyć apatię?

Ciągłe zmęczenie i brak energii może skutecznie utrudnić wykonywanie codziennych obowiązków. Najważniejsze jest to, aby nie bagatelizować stanu apatii. Brak siły, jeśli nie wynika z żadnych zewnętrznych przyczyn – wysiłku fizycznego, etc. – musi zostać poddane diagnostyce. Zweryfikowanie objawów oraz dobranie odpowiedniego leczenia powinno odbyć się jak najszybciej.

Jeśli problem leży w jakieś dolegliwości fizycznej, np. cukrzycy albo chorobie tarczycy, wówczas należy ustabilizować stan pacjenta i podjąć odpowiednie kroki, aby wyrównać poziom hormonów i parametrów krwi. Apatia powinna zmniejszyć się lub całkowicie minąć po wdrożeniu odpowiedniego leczenia.

Ciągły brak energii może leżeć w problemach emocjonalnych lub psychicznych, wówczas konieczne będzie wsparcie psychologa, psychiatry lub terapeuty. W takim przypadku najlepsze efekty przynosi psychoterapia, czasem połączona ze stosowaniem leków.

Często bywa tak, że u źródła takiego zachowania i samopoczucia, leży jakieś zaburzenie psychiczne – takie jak schizofrenia – które wymaga odpowiedniego leczenia. Jeśli dodatkowo pojawia się brak motywacji do życia, konieczne jest wsparcie psychiatry i psychologa.

5. Apatia u dzieci

Leczenie może podjąć zarówno dorosły, jak i apatyczne dziecko. Jeśli rodzice zauważą jakieś niepokojące objawy, brak humoru i niechęć do życia, koniecznie powinni skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który podejmie dalsze kroki.

Apatia u dziecka może mieć swoją przyczynę w fizycznych schorzeniach, ale także w problemach emocjonalnych – w szkole, wśród znajomych lub w domu.

5.1. Jak poradzić sobie z apatią?

W leczeniu apatii kluczową kwestią jest wsparcie najbliższych i unikanie sytuacji, które mogłyby nasilić objawy. Pacjent apatyczny powinien sięgać po techniki relaksacyjne, unikać konfliktów i ograniczyć stres, a także używki.

Bardzo ważne jest także nastawienie pacjenta. Jeśli będzie on chciał zmienić swoje zachowanie oraz poprawić samopoczucie, cały proces leczenia będzie przebiegał sprawnie, a chory szybciej wróci do dawnej formy.

6. Apatia w ciąży

Apatia u przyszłej mamy może wiązać się z tzw. depresją ciążową. Powszechnie mówi się jedynie o depresji poporodowej, niemniej jednak problemy emocjonalne mogą dotyczyć także kobiet w ciąży.

Przyczyn depresji ciążowej może być wiele, mogą to być kwestie związane z lękiem przed porodem lub strach o bezpieczeństwo dziecka. Może to być także silna obawa o to, czy kobieta będzie dobrą matką i czy zapewni maluchowi odpowiednie warunki rozwoju. Czasem przyczyną depresji w ciąży są bliskie osoby, które potęgują w kobiecie negatywne emocje lub stosują wobec niej przemoc psychiczną.

Depresja ciążowa powinna być skonsultowana z ginekologiem oraz psychologiem, a przyszła mama powinna zostać skierowana na konsultację psychologiczną.

7. Rokowania

Rokowania w apatii są z reguły dobre. Pacjenci, którzy ustalili już przyczynę wystąpienia problemu i rozpoczęli odpowiednie leczenie, zwykle szybko wracają do dawnej formy psychicznej. Jeśli przyczyną są zaburzenia emocjonalne i psychiczne, psychoterapia może trwać od pół roku do nawet kilku lat, ale finalnie także przynosi doskonałe efekty.

8. Profilaktyka apatii

Apatia może pojawić się z wielu powodów, a jej profilaktyka nie zawsze jest oczywista. Warto jednak dbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Najważniejsze jest zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna i przebywanie na świeżym powietrzu. Warto załagodzić wszelkie konflikty i postarać się stosować techniki relaksacyjne w chwilach napięcia nerwowego.

Warto także konsultować z lekarzem wszelkie niepokojące objawy i nagłe pogorszenie nastroju, aby móc szybko podjąć odpowiednie kroki. Brak motywacji do działania, brak sił i energii to objawy, które mogą wskazywać nie tylko na apatyczność, ale także na depresję lub poważniejsze problemy.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze