Adopcja dziecka – przygotowania, etapy, procedury sądowe, typy przysposobienia

W przypadku gdy starania się o dziecko zawodzą, warto rozważyć jego adopcję. Dzięki temu przyszli rodzice wreszcie mogą doczekać się pociechy, a malec znajdzie dom i oddanych mu dorosłych. Przed rozpoczęciem samego procesu dobrze wiedzieć, na czym on polega i jakim wymaganiom trzeba sprostać. To może pomóc zaoszczędzić czas i uczynić całą procedurę mniej uciążliwą.

1. Adopcja dziecka – pierwsze kroki

Jeśli chcesz zaadoptować dziecko, skontaktuj się z ośrodkiem adopcyjnym. Możesz się umówić na rozmowę telefonicznie lub wypełniając formularz przez Internet. Pracownik ośrodka adopcyjnego poprosi Cię o przygotowanie szeregu dokumentów. Należą do nich m.in.:

1. życiorys,
2. aktualny odpis aktu małżeństwa (jeśli się rozwiodłeś/-aś z poprzednim partnerem, konieczny będzie akt rozwodowy),
3. odpis aktu urodzenia (w przypadku pary niebędącej małżeństwem),
4. potwierdzenie stałego zameldowania,
5. zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach,
6. zaświadczenia z poradni uzależnień,
7. zaświadczenia lekarskie potwierdzające dobry ogólny stan zdrowia i zdolność przyszłych rodziców do opiekowania się dzieckiem oraz zlecone badania dodatkowe,
8. zaświadczenia lekarskie z poradni zdrowia psychicznego,
9. opinie z miejsc pracy.

Potrzebne będzie również zaświadczenie o niekaralności, ale nie musisz ubiegać się o niego samemu; to ośrodek adopcji postara się o dokument.

2. Adopcja dziecka – rozmowa z psychologiem

Zobacz film: "Adopcja dziecka - jakie warunki konieczne muszą spełnić przyszli rodzice?"

To kolejny etap, przez który trzeba przejść. Psycholog przeprowadza z przyszłymi rodzicami rozmowę i wykonuje szereg testów oceniających ich zdolność do opieki nad dzieckiem. Badania kończą się wydaniem opinii. Jeśli jest pozytywna, proces adopcji dziecka jest kontynuowany.

3. Adopcja dziecka – ocena warunków życia przyszłych rodziców

Pracownik ośrodka odwiedza mieszkanie, gdzie dziecko ma się wychowywać. Poznaje tryb życia pary starającej się o adopcję oraz ich sytuację rodzinną. W przypadku pozytywnej oceny przyszłych rodziców dopuszcza się do kolejnego etapu adopcji.

4. Adopcja dziecka – szkolenie dydaktyczne

Szkolenie trwa minimum 35 godzin. Polega ono przede wszystkim na aktywnym udziale przyszłych rodziców w warsztatach. Obejmują one prawne aspekty przysposobienia oraz formy pomocy dla rodziców adopcyjnych. Kandydaci na rodziców uczestniczą w warsztatach umiejętności wychowawczych. Poruszane są kwestie dotyczące rozwoju dziecka, jego zdrowia i pielęgnacji.

Obowiązek ukończenia szkolenia nie dotyczy kandydatów spokrewnionych lub spowinowaconych z dzieckiem oraz sprawujących nad dzieckiem rodzinną pieczę zastępczą

5. Adopcja dziecka – poznanie się

Początkowo przyszli rodzice poznają dziecko przede wszystkim poprzez czytanie dokumentów: opisu dziecka, jego wyglądu i zachowania, opinii lekarzy i psychologa. Jeśli akceptują wybrane dziecko, wtedy ośrodek adopcyjny aranżuje spotkanie przyszłych rodziców i dziecka w towarzystwie jego opiekunów, w komfortowych dla dziecka warunkach.

Odwiedziny muszą odbywać się regularnie, aby malec mógł oswoić się z przyszłymi rodzicami, a oni mogli go poznać i stać się mu bliższymi. Para powinna również złożyć wniosek o przysposobienie do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego.

6. Adopcja dziecka – procedury sądowe

Ośrodek adopcyjny dostarcza sądowi dokumenty, które uzyskał od rodziców i opracował podczas wizyt im złożonych. Przekazuje także wniosek o zgodę na zmianę miejsca pobytu dziecka. Dziecko wciąż przebywa w ośrodku, dopóty dopóki nie dojdzie do rozprawy sądowej.

7. Adopcja dziecka – przenosiny

Gdy sąd wyrazi zgodę na wspólne zamieszkanie, rozpoczyna się okres poprzedzający adopcję właściwą. W jego trakcie kurator sądowy i pracownik ośrodka adopcyjnego odwiedzają rodzinę i przygotowują opinie dla sądu, który na jej podstawie zgodzi się ostatecznie na adopcję lub ją odrzuci. W ostatecznej rozprawie o przysposobienie biorą udział przyszli rodzice i dotychczasowi opiekunowie prawni. Gdy decyzja sądu będzie pomyślna, należy jeszcze tylko poczekać na uprawomocnienie się orzeczenia.

8. Adopcja dziecka – poprawki w akcie urodzenia

Rodzice, którzy otrzymali pomyślną decyzję sądu, powinni udać się do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejscowości, gdzie dziecko się urodziło. Tam przygotowuje się dla nich nowy akt urodzenia malca, w którym wpisuje się ich dane jako rodziców.

9. Adopcja dziecka – rodzaje przysposobienia

Nowego członka rodziny można zaadoptować w sposób pełny, niepełny i całkowity.

W przypadku adopcji pełnej dorosłych i dziecko łączy więź podobna do tej, jaka istnieje między rodzicami naturalnymi a ich pociechą. Pokrewieństwo malca z pierwszą rodziną nie jest prawnie znoszone, niemniej jednak dziecko przyjmuje nazwisko nowych opiekunów. Możliwe jest również zawnioskowanie (za zgodą dziecka) o zmianę jego imienia.

Gdy mówimy o adopcji niepełnej, myślimy o powstaniu więzi między dzieckiem a starającą się o to osobą. Nie łączy ona natomiast dalszej rodziny nowego opiekuna z przysposobionym. Nowy opiekun ma obowiązek alimentacyjny wobec dziecka i jego zstępnymi (jego przyszłymi dziećmi, wnukami itp.). Nie sporządza się w takim przypadku nowego aktu urodzenia. Dziecko należy do dwóch rodzin. Z tej formy adopcji korzysta się bardzo rzadko i tylko w przypadkach, gdy może to być ważne w przyszłości dla dziecka.

Przysposobienie całkowite w sposób najsilniejszy wiąże dziecko z nową rodziną. Polega również na nadaniu mu nowej tożsamości i całkowitego zerwania więzi z rodzicami naturalnymi. Tego typu przystosowania nie można rozwiązać.

W szczególnych sytuacjach sąd może zgodzić się na rozwiązanie przystosowania pełnego i niepełnego. Wniosek w tej sprawie mogą złożyć rodzice, zaadoptowane dziecko lub prokurator.