Efebofilia i hebefilia - na czym polegają i czy zaliczają się do zaburzeń seksualnych?
Efebofilia i hebefilia to preferencje seksualne, które osoby dorosłe przejawiają wobec osób młodszych od siebie. Pojęcia te stosowane są zarówno dla relacji hetero- jak i homoseksualnych. Należą do grupy chronofilii, czyli parafilii, w której pojawia się dysproporcja wiekowa pomiędzy dwiema osobami. Mogą figurować w spisie chorób i klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Czym jest efebofilia i hebefilia, na czym polega i czy może być niebezpieczna?
1. Co to jest efebofilia?
Efebofilia to rodzaj preferencji seksualnych, w której dorosła osoba skłania się ku relacji z osobami dużo młodszymi - niepełnoletnimi lub dopiero wchodzącymi w okres dorosłości. Zwykle są to osoby w wieku 15-19. Pierwotnie terminem efebofila określało się homoseksualnych mężczyzn, którzy lokowali swoje uczucia w młodych chłopcach (pod koniec okresu dojrzewania). Taka preferencja u homoseksualnych kobiet nazywa się korofilia.
1.1. Czy efebofilia jest chorobą?
W świetle prawa efebofilia nie występuje jako zaburzenie psychiczne ani żadna z chorób. Nie można jej znaleźć w żadnej medycznej klasyfikacji. Inaczej jest w przypadku efebofilii, która wiąże się z wykorzystywaniem seksualnym lub opiera się na stworzeniu relacji korzystnej tylko dla jednego z partnerów. Wówczas uznaje się ją za parafilię niespecyficzną i określa symbolem DSM 302.9.
1.2. Efebofilia a pedofilia
Efebofilia, jako preferencja seksualna związana z młodymi osobami (zwykle chłopcami), może kojarzyć się z pedofilią, czyli wykorzystywaniem seksualnym dzieci w celu osiągnięcia satysfakcji seksualnej. Warto jednak wiedzieć, że jest to w zasadzie normalna relacja, która czasem może być obarczona konsekwencjami, jeśli druga strona nie jest zainteresowania intymną relacją.
Dodatkowo osoba o preferencjach efebofilicznych może również być szczęśliwa w związku z osobą w swoim wieku lub starszą i osiągać z nią taką samą satysfakcję seksualną.
2. Czym jest hebefilia?
Hebefilia to kolejna preferencja seksualna, zaliczana do grupy chronofilii. Pojawia się, kiedy dorosła osoba odczuwa pociąg seksualny do młodzieży we wczesnym okresie dojrzewania, czyli w wieku 11-14 lat. W tej sytuacji popęd seksualny do bardzo młodych osób jest silniejszy, niż do osób dojrzałych - starszych od hebefila lub w jego wieku.
Hebefilia może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, homoseksualnych i heteroseksualnych.
2.1. Hebefilia a pedofilia
Rozróżnienie hebefilii i pedofilii opiera się na wieku obiektów pożądania seksualnego. W przypadku pedofilii mowa jest o osobach, które jeszcze nie wstąpiły w okres dojrzewania, a więc o dzieciach. Różne klasyfikacje chorób różnie podają wiek, w którym zaczyna się okres dojrzewania.
2.2. Czy hebefilia jest chorobą?
Określenie hebefilii dewiacją seksualną zależy od wielu czynników, przede wszystkim od klasyfikacji chorób ICD-10 oraz DSM-5.
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 określa, że w ramy pedofilii mieści się osoba, która swoje seksualne żądze pokłada w osobach poniżej 14 roku życia, natomiast w przypadku klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5 mówi się o osobach poniżej 13 roku życia.
Określenie hebefilii chorobą lub dewiacją jest kwestią indywidualną i musi być rozpatrywana pod kątem konkretnego przypadku.
3. Efebofilia w życiu codziennym
Efebofilia nie utrudnia codziennego funkcjonowania. Co więcej, najczęściej sygnały wskazujące na obecność tej preferencji u danej osoby nie jest widoczna. Czasem takie osoby otwarcie o tym mówią, a czasem nie da się jednoznacznie ocenić, czy odczuwa ona pociąg do osób, które są u progu dojrzałości.
4. Kontrowersje wokół efebofilii
Mnóstwo osób uważa efebofilię za dewiację seksualną lub nawet chorobę psychiczną. Jest to jednak błędne założenie, a osoby preferujące związki z młodymi dorosłymi są absolutnie zdrowe. Problem pojawia się jednak, jeśli seksualny pociąg do osób w wieku 15-20 wiąże się z namawianiem do współżycia, zmuszaniem do pozostawania w relacji, nachalnością czy też wykorzystywaniem seksualnym. Wówczas jest to działanie sprzeczne z prawem i traktowane jako wykroczenie lub przestępstwo seksualne.
Świat zna takie kultury, w których małżeństwo zawarte między osobą dorosłą a nastolatkami lub młodymi dorosłymi jest czymś naturalnym i traktowanym jako normalna relacja między dwojgiem ludzi, pod warunkiem, że uczucie jest obustronne, a związek opiera się na miłości.
W czasach średniowiecznych łączenie w pary dorosłych mężczyzn z nastolatkami miało dodatkowo wymiar ekonomiczny - zadaniem męża było zapewnienie żonie dostatku i ochrony majątkowej w razie jego śmierci. Dzisiaj oczywiście taka praktyka nie ma miejsca, a efebofilia traktowana jest jako preferencja seksualna związana ze sferą uczuć.
Niestety nadal postrzegane jest to pejoratywnie i traktowane jako rodzaj seksualnego zaburzenia. Dzieje się tak zarówno w przypadku osób, które wybierają młodszych, jak i dużo starszych partnerów. Co ciekawe, obie formy częściej dotyczą mężczyzn, którzy lokują swoje uczucia albo w dużo młodszych, albo dużo starszych partnerkach.
5. Kontrowersje wokół hebefilii
O ile efebofilia, czyli lokowanie seksualnych żądzy w osobach prawie dorosłych, nie jest tak społecznie źle postrzegane, o tyle seksualny pociąg do osób bardzo młodych jest najczęściej traktowane jako dewiacja seksualna.
Jeśli istnieje podejrzenie seksualnego wykorzystywania nieletnich, należy powiadomić odpowiednią instytucję o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (molestowania, gwałtu na nieletnich). Czasem jednak zdarza się, że osoba dorosła i nastolatek zakochują się w sobie i nie ma miejsca wykorzystywanie seksualne żadnej ze stron. Wówczas jest to dość trudna sytuacja, która powinna być traktowana bardzo indywidualnie.
