Euforia – kiedy jest niebezpieczna?
Euforia to stan, w którym odczuwa się ogromną radość, zadowolenie i ma się poczucie szczęścia. Wydawać by się więc mogło, że euforia to stan pożądany. Nie zawsze jednak euforia jest czymś dobrym i właściwym.
1. Co to jest euforia?
Słowo ‘euforia’ wywodzi się z języka greckiego. Powstało z połączenia dwóch słów – „eu” oznaczającego dobrze oraz „phero” tłumaczonego jako „trzymać się”. Określa stan emocjonalny, który objawia się wesołością, poczuciem beztroski i wyjątkowo dobrym humorem. Najczęściej doświadczamy tego od czasu do czasu, co jest zjawiskiem naturalnym, wręcz pożądanym.
Euforia może pojawić się na skutek odniesienia dużego sukcesu w pracy, urodzenia dziecka, aktywności seksualnej czy sięgnięcia po używki, np. alkohol czy narkotyki.
2. Euforia biegacza
Euforia biegacza to prawdziwy fenomen w świecie sportu. Wszystko zaczęło się w latach 70. XX wieku, kiedy naukowcy zidentyfikowali endogenne morfiny, które odpowiadają za wywołanie stanów euforycznych. W czasie długiego biegu, ale też innej długo trwającej aktywności, mózg wydziela te substancje, pozwalając na doznanie niezwykle przyjemnych uczuć.
Endorfiny definiowane są jako grupa hormonów peptydowych. Uznaje się je za endogenne opioidy. Gdy dochodzi do ich uwolnienia, możemy odczuwać radość, szczęście, odprężenie, zadowolenie. Endorfiny mają za zadanie podnieść odporność organizmu na ból, zwiększyć jego wytrzymałość i poprawić nastrój, by wysiłek mógł być kontynuowany (w normalnych warunkach nie byłoby to możliwe). Niektórzy wskazują, że jest to moment, w którym umysł przejmuje kontrolę nad ciałem.
3. Euforia wysokościowa
Euforia bywa również odczuwana przez himalaistów i alpinistów. Ma to związek z niedotlenieniem i wynikającym z tego faktu stresem organizmu. Znane są przypadki porzucania elementów wyposażenia czy ubioru, halucynacji czy dziwnego zachowania wśród osób zdobywających wysokie góry. W tym przypadku jest to stan niebezpieczny, zagrażający bezpieczeństwu.
4. Kiedy euforia jest niebezpieczna?
Stan euforyczny, choć pożądany od czasu do czasu, bywa też niebezpieczny. Jest jednym z objawów niektórych chorób psychicznych, m.in. choroby afektywnej-dwubiegunowej czy schizofrenii. Może też wskazywać na zażywanie substancji psychoaktywnych – alkoholu, narkotyków (kokainy, amfetaminy, heroiny) czy dopalaczy.
Często powtarzające się stany euforyczne bez wyraźnej przyczyny mogą też nasuwać podejrzenie chorób neurologicznych, np. padaczki, stwardnienia rozsianego czy guza ośrodkowego układu nerwowego. Zdarzają się też u pacjentów z migreną.
Euforia może też być skutkiem ubocznym stosowanych leków, m.in. opioidowych leków przeciwbólowych czy immunosupresyjnych glikokortykosteroidów.
Jeśli euforia zdarza się nam lub naszym bliskim bez uchwytnej przyczyny, warto zgłosić się do lekarza. Może się okazać, że jest to jeden z objawów zaburzeń lub skutek przyjmowanych leków. Rodzice nastolatków powinni zwrócić uwagę na wybuchy radości i niekontrolowanego śmiechu, które pojawiają się zbyt często. Takie zachowanie może sugerować zażywanie dopalaczy lub innych niedozwolonych substancji.
