Nazwisko dla dziecka

Nazwisko dziecka jest ustalane przez oboje rodziców jeszcze w momencie zawarcia małżeństwa. Rodzice mogą zdecydować, że nazwisko dla dziecka będzie brzmiało tak, jak nazwisko ojca, matki lub obojga rodziców. W sytuacji, kiedy matka dziecka jest samotna, dziecku zwykle nadaje się nazwisko matki. Nazwisko dziecka pozamałżeńskiego może być także nazwiskiem ojca, pod warunkiem, że sam uzna ojcostwo lub zostanie mu to udowodnione drogą sądową.

1. Czyje nazwisko dla dziecka?

Nazwisko dziecka „domyślnie” jest nazwiskiem małżeństwa, w którym się urodziło. Deklarację dotyczącą nazwiska dziecka składa się już podczas zawarcia małżeństwa – może to być nazwisko małżeństwa, nazwisko matki lub nazwisko ojca, a także nazwisko podwójne – ojca i matki. Tę decyzję można zmienić przed wydaniem aktu urodzenia dziecka.

Po unieważnieniu lub rozwiązaniu małżeństwa dziecko urodzone przez pierwsze 300 dni jest także uznawane za dziecko tej pary małżeńskiej. Tak wygląda domniemanie ojcostwa w Polsce: nawet jeśli ojcem jest inny mężczyzna, można to udowodnić tylko na drodze sądowej, a do aktu urodzenia jest wpisany początkowo mąż matki dziecka. Najpierw trzeba w sądzie udowodnić, że mąż nie jest ojcem dziecka, a później ojciec biologiczny może przyznać się do ojcostwa lub może mu to udowodnić sąd. Wtedy dopiero zmieni się nazwisko dziecka.

2. Nazwisko dla dziecka pozamałżeńskiego

Jeśli chodzi o nazwisko dziecka urodzonego w małżeństwie, nie ma problemu: w większości przypadków jest to nazwisko małżonków. Sytuacja jest utrudniona, jeśli matka jest samotna.

• Nazwisko matki dla dziecka – jeśli dziecko jest nieślubne, to właśnie nazwisko matki jest wpisywane jako nazwisko dziecka. Dopiero po udowodnieniu lub przyznaniu się do ojcostwa, dziecko może otrzymać nazwisko ojca. Jeśli dzieje się to po 13. roku życia dziecka, musi ono wyrazić zgodę na zmianę nazwiska.
• Nazwisko ojca dla dziecka – nazwisko dziecka może być otrzymane po ojcu, jeśli ojciec uzna ojcostwo. W takim przypadku ojciec otrzymuje pełnię władz rodzicielskich, tak jak matka dziecka. Jeśli ojcostwo udowadnia sąd, może uznać mężczyznę za ojca biologicznego dziecka, ale nie przyznać mu pełni praw rodzicielskich. To nie nazwisko w Polsce jest decydujące, a uznanie ojcostwa – ono nadaje ojcu prawo do dziecka, a także obowiązek płacenia ewentualnych alimentów.
• Podwójne nazwisko dla dziecka – jeśli ojciec biologiczny przyzna się do ojcostwa (lub zostanie mu udowodnione na drodze sądowej), „domyślnie” nazwisko dziecka składa się z nazwiska ojca i matki, chyba że złożą oni odpowiednie oświadczenia.

3. Jak zmienić nazwisko dziecka?

W zależności od sytuacji nadania nazwiska dziecku, jego zmiana może wymagać akceptacji obojga rodziców lub tylko jednego:

• jeśli oboje rodziców mają pełnię władzy rodzicielskiej, oboje muszą zgodzić się na zmianę nazwiska dziecka;
• jeśli jedno z rodziców nie posiada pełni władzy rodzicielskiej, ma tylko zaakceptować tę zmianę;
• jeśli dziecko nosi nazwisko ojca po tym, jak zostało przez niego uznane za swoje, zmiana nazwiska dziecka musi nastąpić za zgodą obojga rodziców;
• jeśli dziecko nosi nazwisko matki, która wychodzi za mąż po urodzeniu dziecka, ona decyduje, czy chce zmienić nazwisko dziecka na nazwisko ojca;
• jeśli dziecko jest pełnoletnie, samo może zadecydować o zmianie nazwiska.

W Urzędzie Stanu Cywilnego składa się podanie z danymi osoby, która zmienia nazwisko dziecka wraz z krótkim uzasadnieniem. Do zmiany nazwiska potrzebujemy odpis zupełny aktu urodzenia dziecka oraz ewentualnie pisemne oświadczenie drugiego rodzica, że zgadza się na zmianę nazwiska dziecka.