Operacja zmiany płci – na czym polega i kiedy się ją wykonuje?

Operacja zmiany płci (ang. gender confirmation surgeries, operacja korekty płci) to grupa zabiegów chirurgicznych i część leczenia w przypadku dysforii płciowej u osób transpłciowych. To bardzo złożona procedura, celem której jest zmiana wyglądu fizycznego oraz funkcji cech płciowych na takie, które są społecznie przypisywane płci przeciwnej.

Dostosowanie ciała do psychiki to część szerszego procesu tranzycji płciowej. Zabieg przeprowadzony w pełnym wymiarze jest nieodwracalny.

Na operacje zmiany płci decydują się osoby, które nie akceptują swojej płci, a co za tym idzie, ciała i wyglądu. Obrazowo rzecz ujmując czują się one uwięzione we własnym ciele, które nie pozwala na wyrażanie siebie, bycie sobą i życie w zgodzie ze swoją naturą. To mężczyźni, którzy czują się kobietami i kobiety, które czują się mężczyznami.

Operacje zmiany płci podlegają procedurom, których celem jest przygotowanie osób transseksualnych do zabiegu. Podstawą do chirurgicznej zmiany płci jest nie tylko odczuwanie odmienności i brak identyfikacji z własną płcią w sensie fizycznym, ale i zdiagnozowanie:

• transseksualizmu, to jest zespołu psychicznej dezaprobaty płci. Wówczas osoby mają zaburzoną identyfikację płciową, utożsamiają się z płcią przeciwną i nie akceptują swojego wyglądu,
• interseksualizmu, zwanego także hermafrodytyzmem. To posiadanie dwóch układów rozrodczych (męskiego i żeńskiego), z których jeden zaczyna dominować.

Aby operacja zmiany płci mogła zostać przeprowadzona, osoba nią zainteresowana musi spełnić wiele warunków. Konieczne jest:

• ukończenie rozwoju psychoseksualnego,
• przejście terapii hormonalnej,
• psychiczne przygotowanie pacjenta oraz jego rodziny,
• prawne uregulowanie statusu pacjenta.

Jednym z pierwszych transseksualistów, którzy poddali się histerektomii i gonadektomii w 1917 roku, był dr Alan L. Hart. Pierwszą znaną transpłciową kobietą, która poddała się zabiegowi waginoplastyki w 1931 r. była Dora Richter.

W Polsce operację korekty płci na męską po raz pierwszy przeprowadzono w 1937 roku, zaś z płci z męskiej na żeńską w 1963.

Proces zmiany płci rozpoczyna się od przeprowadzenia badań psychologicznych i seksuologicznych. Diagnozy muszą potwierdzać zaburzenia identyfikacji płciowej.

Kolejny etap to badania laboratoryjne oraz badania obrazowe, takie jak na przykład określenie poziomu hormonów, EEG czy tomografia komputerowa. Następny etap to terapia hormonalna, dzięki której wykształcają się cechy przypisane płci przeciwnej.

Po upływie roku od rozpoczęcia terapii hormonalnej należy złożyć pozew sądowy o zmianę płci. Do sądu pozywani są rodzice pełnoletniego powoda, a także współmałżonek i dzieci. Kolejne etapy to wskazane medycznie zabiegi chirurgiczne.

Operacyjna korekta płci z żeńskiej na męską polega na:

• mastektomii (usunięcie piersi),
• panhisterektomii (to histerektomia radykalna, czyli usunięcie trzonu i szyjki macicy wraz z górną częścią pochwy), usunięcie jajników i jajowodów,
• utworzeniu futerału na protezę prącia z płata mięśni brzucha. Istnieje również możliwość wytworzenia penisa z łechtaczki, która rośnie pod wpływem zażywania testosteronu. Mosznę na silikonowe protezy jąder modeluje się z warg sromowych większych.

Korekta płci z męskiej na żeńską wymaga przeprowadzenia:

• orchidektomii (usunięcie jądra oraz powrózka nasiennego),
• utworzenia pochwy (wytworzenie zewnętrznych narządów bez głębokiej pochwy, co oznacza brak możliwości wprowadzenia członka lub utworzenie pochwy głębokiej na tyle, że możliwe jest odbycie stosunku).

Podczas zmiany płci na żeńską działania polegają również na:

• wszczepieniu implantów,
• usunięciu jabłka Adama,
• operacjach plastycznych: kości policzkowych, wycinaniu żeber lub laserowej likwidacji owłosienia.

Jaki jest efekt operacji zmiany płci? Po pełnej transformacji zmianie ulega nie tylko płeć w sensie fizycznym, ale kobieta staje się mężczyzną, a mężczyzna kobietą - zgodnie z literą prawa.

Operacja zmiany płci jest procedurą długotrwałą (trwa nawet do 2 lat), wieloetapową, skomplikowaną i kosztowną. Należy przygotować się na wydatek rzędy 15 000zł - 50 000zł. Ich wysokość zależy od zakresu zmian. Droższe są zabiegi korekcyjne zmiany płci żeńskiej na męską. Zabiegi wykonywane są w większych miastach na terenie całego kraju. Zmiana płci w Polsce nie jest refundowana.