NIK: tysiące osób może dostać niższą emeryturę. Sprawdź, czy problem dotknie także ciebie
Sytuacja polskich emerytów jest bardzo trudna. Opieka geriatryczna w Polsce pozostawia wiele do życzenia, a kwota za którą starsze osoby muszą przeżyć przez miesiąc, jeży włos na głowie. Na dodatek teraz pojawiły się problemy z właściwym wyliczeniem kwoty ich emerytur.
Dotyczy to osób, które przed 1999 r. były zatrudnione na etacie w prywatnej firmie, obecnie już nieistniejącej. Wszelkie dokumenty płacowe powinny być przekazane do zarejestrowanej firmy, posiadającej uprawnienie do przechowywania tego typu danych. Niestety prawie 400 firm zajmujących się przechowywaniem tego typu dokumentów, nie dopełniło obowiązku rejestracji. Problem polega na tym, że ZUS wylicza emerytury na podstawie dokumentów płacowych poświadczonych zgodnością z oryginałem tylko przez zarejestrowane firmy.
W praktyce osobom tym do 2008 r. ZUS wyliczał emeryturę na podstawie stażu pracy, a od 2009 r. na podstawie minimalnego wynagrodzenia. Po raz kolejny okazuje się więc, że aby wszyscy byli traktowani równo, potrzebna jest zmiana przepisów.
Na kolejnej stronie znajdziesz WIDEO, z którego dowiesz się więcej na temat sytuacji seniorów w Polsce
Zobacz także: Popularny lek uspokajający wycofany z obrotu
Polska - kraj dla starych ludzi?
Wiesław Michnikowski śpiewał, że wesołe jest życie staruszka. Czy jednak tekst popularnej piosenki ma jakikolwiek związek z obecną sytuacją? Rzeczywistość wielu seniorów w Polsce jest tragiczna – niskie świadczenia emerytalne i społeczne, brak odpowiedniej kadry medycznej, choroby, niepełnosprawność, samotność i bieda. Na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej wypadamy beznadziejnie.
- W Polsce nie ma ani warunków społecznych, ani materialnych, by po przejściu na emeryturę żyć godnie – mówił w jednym z wywiadów prof. Józef Hrynkiewicz z sejmowej Komisji Spraw Senioralnych. W bieżącym roku również Najwyższa Izba Kontroli alarmowała, że w Polsce brakuje systemu opieki geriatrycznej.
Z kolei w rankingu przygotowanym przez ONZ Global Age Watch opracowanym przez analityków Międzynarodowego Forum Ekonomicznego Human Capital Index pod względem standardów życia seniorów powyżej 60. roku życia jesteśmy na niechlubnym ostatnim miejscu w Unii Europejskiej. W całkowitym ujęciu znaleźliśmy się na 62. pozycji – pomiędzy Wenezuelą a Kirgizją.
Zobacz także: Popularny lek stosowany przy problemach z jelitami wycofany z obrotu
Sytuacja finansowa
Według TNS Polska prawie połowa (44 proc.) osób powyżej 60. roku życia deklaruje, że nie wystarcza im pieniędzy do końca miesiąca, 14 proc. ma problemy z dopięciem budżetu. Aż 46 proc. badanych seniorów nie kontroluje swoich wydatków. Rozwiązaniem, które wybierają najczęściej, aby pokonać swoje problemy finansowe, jest zaciągnięcie pożyczki. W ciągu ostatnich pięciu lat pieniądze pożyczało 43 proc. badanych osób starszych, 28 proc. wzięło kredyt, 31 proc. zdecydowało się na zakupy na raty.
Seniorzy stanowią aż 13 proc. wszystkich zadłużonych Polaków – możemy dowiedzieć się z Raportu Windykacja przygotowanego przez firmę Kruk w 2013 roku. Eksperci są zdania, że seniorzy mieszkający w naszym kraju potrzebują gruntownej edukacji finansowej, gdyż nie tylko nie potrafią właściwie zarządzać finansami, ale również bardzo często padają ofiarą pułapek finansowych, kradzieży, oszustw i wyłudzeń. Z danych firmy windykacyjnej Kruk wynika, że w ich rejestrze znajduje się 217 tysięcy seniorów zadłużonych na ponad 765 milionów złotych. Średnie zadłużenie polskiego seniora to 4400 zł.
Na kolejnej stronie znajdziesz WIDEO dotyczące przebywania seniora w placówce opiekuńczej
Zobacz także: Przez rok jadł tylko ziemniaki. Schudł 50 kg
Pobyt niesprawnego seniora w placówce opiekuńczej
Pomimo poprawy warunków życia oraz rozwoju medycyny największymi problemami współczesnego seniora są bieda, choroby i niepełnosprawność. Według statystyk podanych podczas kampanii społeczno-edukacyjnej "Kampania 60+" przeciętny dochód seniora w Polsce wynosi 1114,42 zł. Miesięczne wydatki na leki to 148 zł miesięcznie.
– To jakiś żart? – pyta poproszona o skomentowanie danych 74-letnia Maria Dudziak. – Co miesiąc dostaję 880,45 zł – to minimalna renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Mam problemy z chodzeniem, oczami i ciśnieniem i proszę mi wierzyć, że są takie miesiące, kiedy na leki wydaję połowę pieniędzy, na które tyle lat ciężko pracowałam. W tym kraju łatwiej umrzeć, niż godnie żyć – mówi rencistka.
Według raportu na temat sytuacji osób starszych w Polsce, przygotowanego przez Instytut Praw i Spraw Socjalnych, najwięcej emeryci i renciści wydają na leczenie oraz lekarstwa. Koszty z tym związane są bardzo obciążające zwłaszcza dla osób otrzymujących najniższe świadczenia emerytalne ZUS. Średnia emerytura wypłacana przez KRUS w 2011 roku wynosiła 845 zł, a przez ZUS 1783,06 zł.
Najczęściej osoby starsze dostawały od 1200 zł do 1600 zł, ale ponad 4 proc. emerytów otrzymywało poniżej 800 zł z ZUS. Świadczenia powyżej 3500 zł dostawało około 4,5 proc. osób. W roku 2010 ponad połowa emerytur nie przekraczała 1600 zł miesięcznie. Eksperci uważają, że zapobieganie ubóstwu wśród seniorów powinno stać się jednym z głównych przedmiotów strategicznych działań ze strony polskiego rządu.
Stan zdrowia
Według badań przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny na przestrzeni ostatnich lat stan zdrowia osób powyżej 75. roku życia znacznie się poprawił, niestety wciąż grupa osób starszych w Polsce charakteryzuje się wysokim poziomem niepełnosprawności. Częściej deklarują ją kobiety – zwłaszcza w grupie wiekowej 80 lat i więcej. Eksperci twierdzą, że ma to związek z faktem, iż kobiety żyją dłużej od mężczyzn, a tym samym częściej doświadczają złego stanu zdrowia. Pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności i specjalnej opieki wymagają już kobiety poniżej 75. roku życia.
Według raportu Eurostat "Healthy life years at age 65, females, 2007-2010, Luksemburg 2012" najdłuższym trwaniem życia w zdrowiu wśród osób powyżej 65 lat w 2010 roku charakteryzowali się obywatele Danii, Szwecji, Malty oraz Irlandii. W tym zakresie nasi seniorzy najbardziej przypominają mieszkańców Niemiec.
Według pracy "Sytuacja zdrowotna osób starszych w Polsce i innych krajach europejskich" opublikowanej w magazynie medycznym "Medycyna ogólna i nauki o zdrowiu" kobiety najdłużej żyją w takich województwach jak: małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, mazowieckie oraz podlaskie, średnio od 80,5 do 81,5 lat. Najkrócej w lubuskim, dolnośląskim, śląskim i łódzkim. Mężczyźni z kolei najdłużej żyją w małopolskim i podkarpackim – od 72,5 do 74 lat. Najkrócej w łódzkim.
Nieaktywny senior
W badaniu zdrowia, starzenia się i przechodzenia na emeryturę w Europie zrealizowanym w br. przez Instytut Badań Edukacyjnych wzięło udział ponad 86 tys. osób po 50. roku życia z 19 państw – Austrii, Belgii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Czech, Polski, Portugalii, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch, Danii, Estonii, Niemiec oraz Izraela.
Jak wynika z badań, osoby starsze mieszkające w Polsce są znacznie mniej aktywne społecznie niż pozostali badani. Wcześniej również opuszczają rynek pracy – decyzja ta najczęściej związana jest z pogarszającym się stanem zdrowia. Również i te badania potwierdzają opłakaną sytuację materialną polskich seniorów – zdaniem badaczy w tym wieku była ona najcięższa wśród wszystkich krajów, które wzięły udział w badaniu.
Polscy seniorzy mają również problem z umiejętnościami poznawczymi. Stwierdziły to m.in. pytania o dzień tygodnia, miesiąc oraz o wyniki podstawowych zadań matematycznych przydatnych w życiu codziennym. W tym rankingu Polacy wraz z mieszkańcami Włoch, Hiszpanii i Portugalii znależli się na ostatnich miejscach. Aż 22 proc. polskich seniorów przyznało również, że w ciągu ostatniego roku nie wykazało żadnej aktywności w grupie społecznej, religijnej ani edukacyjnej.
W porównaniu do innych krajów starsze osoby w Polsce mają więcej problemów zdrowotnych i prowadzą niezdrowy tryb życia. 13 proc. mężczyzn deklaruje cukrzycę. Otyłość stwierdzono u 24 proc. Polaków i 32 proc. Polek. Najwięcej osób palących w grupie seniorów pochodzi właśnie z Polski i są to mężczyźni – aż 32,3 proc. Aktywność fizyczną – co najmniej raz w tygodniu – zadeklarowało 71 proc. Polaków oraz 63 proc. Polek. W tej konkurencji również znaleźliśmy się na ostatnim miejscu.
Starzejące sie społeczeństwo
Starzenie się populacji jest zjawiskiem występującym we wszystkich regionach świata. Szczególnie intensywnie występuje w krajach Europy i Ameryki Północnej. W roku 2030 na Starym Kontynencie osoby starsze powyżej 65. roku życia będą stanowiły aż 24,3 proc. wszystkich mieszkańców. W tym samym roku 12 proc. wszystkich Europejczyków osiągnie wiek 75 lat, a 7 proc. przekroczy 80 lat.
Eksperci prognozują, że najwyższą medianę wiekową ludności ponad 54 lata odnotują Polska oraz Słowacja w roku 2060. Szybki proces starzenia się społeczeństwa to także nowe problemy społeczno-ekonomiczne, dlatego tym bardziej należy zadbać o zaspokojenie podstawowych potrzeb osób starszych.
Według raportu na temat sytuacji seniorów w Polsce, przygotowanego przez Instytut Praw i Spraw Socjalnych, tymi największymi będą m.in. zwiększanie się obciążenia systemu emerytalnego ze względu na konieczność wypłaty większej liczby świadczeń przez dłuższy okres, zwiększenie kosztów ochrony zdrowia, kosztów pomocy środowiskowej oraz zmniejszenie się potencjału opiekuńczego rodziny. Eksperci są zgodni – polityka rządu dotycząca osób starszych powinna przejść gruntowną przemianę.
