Samotność - charakterystyka, przyczyny, jak sobie z nią poradzić

Samotność nie dotyczy tylko osób starszych, nieśmiałych czy porzuconych, ale także ludzi młodych. Nawet będąc z kimś w związku, może doskwierać nam samotność. Niektórzy uważają, że da się do niej przyzwyczaić, inni szukają nowych znajomych lub partnera. Na czym polega uczucie samotności? Czy samotność z wyboru mniej doskwiera?

1. Co to jest samotność?

Samotność to subiektywne odczucie wynikające z braku satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi. Można być samotnym na wiele różnych sposobów. Rodzaje samotności to:

• samotność chroniczna,
• samotność przejściowa, np. po stracie bliskiej osoby,
• samotność z wyboru,
• samotność z konieczności lub za karę, np. odosobnienie w przypadku osadzenia w areszcie.

Można doświadczać chwilowych stanów osamotnienia, mimo tworzenia relacji z innymi, np. w dużych miastach, gdzie jest mnóstwo ludzi, człowiek często czuje się samotny ze względu na powierzchowność i płytkość kontaktów.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Problem depresji dotyka coraz młodszych"

Można mieć mnóstwo przyjaciół i odczuwać brak tego jednego najbliższego człowieka. Samotność to negatywny stan, który może doprowadzić do dezintegracji osobowości. Towarzyszą mu bowiem takie doświadczenia, jak:

• samoalienacja,
• nieufność wobec innych,
• poczucie winy,
• wstyd,
• lęk,
• poczucie niedopasowania społecznego.

Opisane wyżej uczucia wzmagają podatność na zaburzenia psychiczne i depresję. Samotność sprzyja również różnym formom uzależnień, takim jak alkoholizm czy narkomania, które stosuje się jako mechanizmy obronne.

2. Przyczyny samotności

Człowiek to istota stadna, ale niektórzy podejmują decyzję o życiu w pojedynkę. Z czego to wynika? Przyczyn może być wiele, np. wcześniejsze rozczarowania miłosne.

Człowiek boi się wówczas zaangażować w nową relację uczuciową. To często typ osoby wrażliwej, która wierzy, że związek powinien trwać całe życie, rozpamiętuje dawną miłość i boi się zaufać ponownie.

Izolacja staje się wówczas bezpieczną alternatywą dla ryzykownego związku z drugim człowiekiem. Inny powód świadomej decyzji o byciu samotnym to niestabilna i niska samoocena.

Przekonanie o tym, że nie zasługuje się na miłość skutecznie przeszkadza w tworzeniu dojrzałych i konstruktywnych relacji. Osoba o niskiej samoocenie może angażować się w związki krótkotrwałe, często z nieodpowiednimi partnerami.

Należy pamiętać jednak, że aby pokochać innych, trzeba na początku pokochać siebie samego. Motywacją do bycia samotnym może stać się również bardzo trudna sytuacja w domu rodzinnym.

Relacje między rodzicami to pierwsze wzory partnerstwa. Jeżeli rodzice się rozwiedli albo tworzyli tzw. związek przemocowy, u młodego człowieka może pojawić się tendencja do unikania bliskich relacji interpersonalnych, które mogą być potencjalnym źródłem bólu i rozczarowania.

Wśród przyczyn samotności wymienić można syndrom XXI wieku, a mianowicie – unikanie odpowiedzialności za drugiego człowieka oraz umiłowanie niezależności. Życie w pojedynkę staje się coraz bardziej popularne, a do tego – prestiżowe, bo przecież będąc singlem można się dowartościować, robić karierę zawodową, być niezależnym, ambitnym, przedsiębiorczym i realizującym się człowiekiem.

Sukcesy w sferze zawodowej można także odnosić, będąc w związku. Na pewno jest trudniej, bo więcej obowiązków (dom, dzieci, mąż/żona), ale czy sukces nie cieszy wtedy podwójnie?

Partner nie musi być od razu zagrożeniem naszej swobody i autonomii. Każdy oczywiście ma prawo wyboru własnego stylu życia, ale warto dokonać bilansu zysków i strat, rezygnując z opcji życia w związku. Lepiej podjąć świadomą decyzję niż ulec presji czasów, by być modnym.

3. Jak poradzić sobie z samotnością?

Decydując się na samotność, warto pamiętać, że w trudnych chwilach na własne życzenie pozbawiasz się wsparcia bliskiej sobie osoby. Co innego, gdy samotność nie była własnym wyborem, a stanęłaś przed koniecznością zaakceptowania takiej sytuacji. Jak wówczas radzić sobie z samotnością?

Dokonaj analizy przyczyn samotności – odpowiedz na pytania: Czy boisz się zaangażowania w związek? Czy odczuwasz lęk przed możliwością bycia zdradzonym? Czy właśnie straciłeś kogoś bliskiego i nie jesteś gotowy na nową relację?

Porozmawiaj o swoim życiu w pojedynkę z najbliższym przyjacielem. Co on o tym sądzi? Czy dostrzega u ciebie sprzeczne tendencje – pragnienie tworzenia bliskiej relacji, a z drugiej strony – strach przed związkiem? Gdy nie radzisz sobie z poczuciem osamotnienia, rozważ wizytę u psychoterapeuty lub psychologa.

Gdy straciłeś kogoś bliskiego lub niedawno zakończyłeś związek, daj sobie czas. Na bazie przeszłych doświadczeń zastanów się, czego musisz unikać, tworząc nową relację.

Ucz się na własnych błędach. Nie rezygnuj z kontaktów interpersonalnych. Idź do kina, na zakupy, do pubu czy na basen. Siedząc w domu i kontemplując własną samotność, możesz przegapić szansę na nową interesującą znajomość.

Nie musi to być od razu bliski, intymny związek. Kontakt z drugim człowiekiem to często dobre lekarstwo po stracie kogoś bliskiego. Ucz się powoli otwierać na ludzi.

Popracuj nad własną samooceną i wzmocnij samoakceptację. Twoja samotność nie może zasadzać się na przekonaniu, że jesteś nikim i nie zasługujesz na miłość. Doceń swoje zalety i mocne strony. Potrzeba miłości tkwi przecież w każdym człowieku.

Pamiętaj, że fakt, czy ktoś jest samotny, czy tworzy związek, nie powinien być kryterium wartościowania człowieka. To, że akurat jesteś sam, nie oznacza, że jesteś gorszy. Partnerstwo przecież też nie gwarantuje braku odczuwania osamotnienia. Jakże miłym odkryciem jest doświadczenie, że będąc samemu, wcale nie jest się samotnym.