Coming out
Odmienna orientacja seksualna jest problemem dla wielu osób homoseksualnych i biseksualnych. Powodem jest strach przed reakcją rodziców, rodzeństwa, najbliższych przyjaciół, a nawet ludzi z tego samego osiedla czy pracy, przed odrzuceniem, potępieniem lub wyśmianiem.
U wielu ludzi jednak przychodzi moment, kiedy życie w zakłamaniu staje się nie do zniesienia, a orientacja seksualna musi zostać ujawniona. Osoby decydujące się na coming out muszą wtedy stawić czoła przeciwnościom, przekonać innych o słuszności własnej postawy oraz o tym, że ich tożsamość psychoseksualna nie jest żadnym zaburzeniem.
1. Co to jest coming out?
Coming out (of the closet) – określenie zaczerpnięte z języka angielskiego na oznaczenie swoistego „wyjścia z szafy” – wyjścia z ukrycia, ujawnienia się. Oznacza moment uświadomienia sobie, że odmienna orientacja seksualna stanowi barierę w prawidłowym funkcjonowaniu w społeczeństwie, a dalsze jej ukrywanie czy tłumienie taką sytuację właśnie kreuje. W najprostszej definicji coming out jest zakomunikowaniem ludziom o własnej seksualności – nieważne, czy jest to homoseksualizm, czy biseksualizm.
„Wyjście z szafy” jest efektem dłuższego lub krótszego procesu (w zależności od osobowości człowieka), który składa się co najmniej z kilku etapów „odkrywania siebie”. Amerykański psycholog Rob Eichberg wyznaczył trzy następujące po sobie fazy:
Faza osobista – uświadomienie sobie własnej odrębności seksualnej oraz jej zaakceptowanie.
Faza prywatna – pierwszy moment ujawnienia swojej orientacji seksualnej wybranym, najczęściej najbliższym osobom.
Faza publiczna – deklarowanie swojej odmienności seksualnej w przestrzeni publicznej, np. w miejscu pracy. Dotyczy też sytuacji, kiedy osoby publiczne ujawniają swoją tożsamość seksualną do wiadomości społeczeństwa za pośrednictwem środków masowego przekazu.
2. Psychologia coming outu
Dla wielu osób homoseksualnych i biseksualnych „wychodzenie z ukrycia” jest trudne. Czują się one osamotnione, gdy po raz pierwszy uświadamiają sobie własną odmienność. Często z lęku przed ujawnieniem swojej orientacji próbują sobie wmówić, że są heteroseksualni i starają się żyć w ten sposób przez wiele lat. Ze względu na tradycyjnie przyjęty światopogląd całej rodziny i przekonania religijne, często osoby o odmiennej orientacji seksualnej tłumią swoją tożsamość seksualną, co nie rozwiązuje ich problemu. Orientacja seksualna nie podlega samodzielnemu wyborowi, tkwi w nas niezależnie od naszych chęci, kwestią czasu jest fakt jej identyfikacji.
Kiedy dochodzi do ujawnienia jej przed sobą, a potem innymi, geje i lesbijki są często zmuszeni do walki z uprzedzeniami i błędnymi informacjami na ich temat. Muszą walczyć ze stereotypami. Obawiają się odtrącenia przez rodzinę, przyjaciół, kolegów z pracy i kościół, także utraty pracy czy narażenia się na zachowania wulgarne i agresywne nietolerancyjnych heteroseksualistów. Dlatego moment „wyjścia z szafy” odwlekany jest w nieskończoność. Kiedy następuje, uwalnia homoseksualistów z więzów samoograniczeń. Pozwala cieszyć się własną osobowością i związkiem partnerskim.
3. Tolerancja homoseksualizmu
Badania statystyczne pokazują, że osoby heteroseksualne, które znają geja lub lesbijkę, zdecydowanie częściej deklarują pozytywną postawę wobec osób homoseksualnych jako grupy oraz akceptują ich prawa do równouprawnienia i poszanowania jednostki w społeczeństwie. Dla przykładu w 2008 roku w Polsce poparcie dla wprowadzenia rejestrowanych związków partnerskich deklarowało 27 proc. populacji ogólnej, a w grupie znających osobiście geja lub lesbijkę – 70 proc. Wyniki badań przeprowadzonych w 2015 roku pokazują, że już 37 proc. Polaków jest za wprowadzeniem legalnych związków partnerskich. Dlatego zjawisko coming outu nie jest tylko sprawą prywatną. Odwaga i determinacja ujawnionych jest przykładem, który skłania kolejnych gejów i lesbijki do ujawnienia się. A im więcej coming outów, tym mniej homofobii.
Dzień Coming Outu jest corocznie obchodzony 11 października. Został ustanowiony w 1988 roku na cześć upamiętnienia marszu ok. 50 tys. osób o odmiennych orientacjach seksualnych w Waszyngtonie rok wcześniej. Coming Out Day obchodzony jest międzynarodowo, m.in. w Szwajcarii, Niemczech, Kanadzie, Irlandii i Wielkiej Brytanii. W Polsce po raz pierwszy na dużą skalę Dzień Wychodzenia z Szafy obchodzony był w 2009 roku.