Jak wychować prymusa?
U większości dzieci umiejętność mowy i posługiwania się językiem kształtuje się bez większych kłopotów. Niektóre dzieci mają jednak problem z rozwojem tych zdolności, co może negatywnie wpłynąć na późniejszy proces edukacyjny. Grupa naukowców z Wielkiej Brytanii zdecydowała się zbadać, który z czynników zewnętrznych odgrywa decydującą rolę w przyszłym sukcesie edukacyjnym dziecka. Okazuje się, że na powodzenie dziecka w szkole wpływa przede wszystkim sposób, w jaki rodzice przygotowują dziecko do przyjęcia wiedzy już od najwcześniejszych tygodni życia. Inne czynniki, takie jak pochodzenie społeczne, zdają się nie mieć większego wpływu na sukces dziecka w procesie nauczania.
1. Jak stymulować rozwój dziecka?
Aby zbadać rolę czynników zewnętrznych w procesie nauczania, naukowcy z Uniwersytetu w Bristolu przeanalizowali dane dotyczące edukacji dzieci urodzonych między kwietniem 1991 roku a grudniem 1992 roku. Źródłem danych były kwestionariusze wypełnione przez matki w okresie, gdy dzieci nie uczęszczały jeszcze do szkoły, a także inne dane zebrane w momencie, gdy dzieci rozpoczęły naukę. Wkrótce okazało się, że sukces dzieci rozpoczynających przygodę z nauką był ściśle związany z rodzajem interakcji, jaka zachodziła między nimi a rodzicami.
Jednym z odkryć naukowców było to, że dzieci, które pod wpływem rodziców wcześniej rozwinęły zamiłowanie do czytania, osiągały najlepsze wyniki na testach w pierwszych klasach podstawówki. Jak rodzice przyczynili się do rozbudzenia zainteresowania książką? Już od 2. roku życia zabierali pociechy do biblioteki i kupowali im książki. Pozytywne efekty na późniejszy proces uczenia się miało także uczęszczanie do żłobka. Okazało się bowiem, że środowisko otaczające dziecko w pierwszych latach życia ma ścisły związek z rozwojem jego zdolności językowych i kalkulacyjnych. Dzieci przebywające w tym pozytywnym środowisku komunikacyjnym wykazywały się bogatszym zasobem słownictwa niż te, które nie zostały zapisane do żłobka. To, jak efektywnie dziecko przyswaja informacje w początkowej fazie życia, jest kluczowe dla dobrego funkcjonowania w systemie edukacyjnym.
Okazuje się więc, że sposób komunikacji rodziców z dwu- czy trzylatkiem jest o wiele ważniejszy niż status finansowy rodziny – czynnik, który może stać się wpływowy w późniejszych fazach procesu uczenia się. Wniosek ten budzi bardzo pozytywne emocje, gdyż obala dotychczasowe przekonanie, iż zdolności edukacyjne dziecka są z góry ustalone przez niekorzystne warunki ekonomiczne.
2. Inspiracja dla rodziców
Wyniki badań powinny być zachętą dla rodziców, aby starali się stwarzać swym pociechom pozytywne warunki komunikacyjne już od pierwszych lat życia. Środowisko przyjazne nauczaniu to takie, w którym dziecko ma stały dostęp do książki oraz innych źródeł doświadczeń edukacyjnych. Bardzo korzystne jest zapisanie malucha do żłobka, gdzie będąc w styczności z rówieśnikami, będzie mógł efektywnie rozwijać zdolności lingwistyczne. W związku z negatywnym skutkiem nadmiernego oglądania telewizji, dostęp do odbiornika powinien zostać ograniczony. Programy telewizyjne natomiast powinny zostać zastąpione intensywną interakcją dziecka z otoczeniem.