Jak wychować nastolatka?

Rodzice dwunastoletnich dzieci zwykle z zaskoczeniem obserwują zmiany w zachowaniu swoich pociech. Kiedy dziecko przestaje zwierzać się ze wszystkiego rodzicom, niejedna matka czuje się odrzucona, a ojciec ma wrażenie, że został odstawiony na boczny tor. Dużym problemem może być również fakt, że stosowany dotąd system kar i nagród przestaje być skuteczny. Wówczas rodzice muszą dopasować swoje metody wychowawcze do zmieniającego się dziecka, co nie jest łatwe. Jakich błędów należy unikać, by okres dorastania nastolatka nie zmienił się w piekło?

1. Główne błędy wychowawcze

Niestety, dość często zdarza się, że rodzice nie są w stanie dostrzec w opryskliwym nastolatku swojego ukochanego dziecka, które jeszcze niedawno było grzeczne i miłe. Skupiając się na negatywnych zachowaniach swojej pociechy, można zrobić dziecku dużą krzywdę. To prawda, że nastolatki bywają nieznośne, ale nie wolno zakładać, że są zdolne do wszystkiego, co najgorsze. Jeśli potraktujesz wychowanie swojego dziecka jako karę za wszystkie grzechy, najbliższe lata będą dla ciebie i dziecka trudnym okresem. Badania wykazały bowiem, że nastolatki, których rodzice spodziewali się po nich najgorszego, czyli na przykład brania narkotyków, uprawiania seksu lub spędzania czasu w nieciekawym towarzystwie, rzeczywiście częściej zachowują się w sposób krytykowany przez rodziców. Kluczem do uniknięcia poważnych problemów z dojrzewającymi dziećmi jest skupianie się na ich zainteresowaniach i hobby. Nawet jeśli nie do końca rozumiesz, skąd u twojego dziecka fascynacja daną dziedziną, postaraj się wykazać trochę entuzjazmu. W ten sposób uzyskasz bezpieczny temat do rozmów, nawiążesz więź z dzieckiem i dowiesz się czegoś nowego. Zdaj się przy tym na swój rodzicielski instynkt. Nie musisz czytać sterty podręczników na temat wychowania dziecka, by w trudnym okresie jego dorastania mieć z nim dobry kontakt. Częstym błędem rodziców jest także otaczanie nastolatka zbyt troskliwą opieką. Chcą oni w ten sposób oszczędzić dziecku bólu i rozczarowań, jednak nie należy chronić go za wszelką cenę. Każdy człowiek musi nauczyć się popełniać błędy i ponosić konsekwencje swoich wyborów. Rodzice powinni wspierać swoje dzieci, ale jednocześnie dać im nieco wolności. Warto pozwolić nastolatkowi także na trochę swobody w kwestii ubrania i fryzury. Nawet jeśli ekstrawaganckie cięcie lub krzykliwe kolory ubrań cię rażą, nie odmawiaj dziecku prawa do wyrażenia swojej osobowości wyglądem. W przyszłości na pewno ci podziękuje za to, że uszanowałaś jego wybór. Nie oznacza to bynajmniej, że masz zgadzać się na wszystko, co wymyśli twoje dziecko. O ile ubranie i fryzura to stosunkowo mało istotne kwestie, przy których nie warto się upierać, w niektórych sprawach należy być stanowczym i reagować na niepokojące sygnały. Jeżeli podejrzewasz, że twoje dziecko bierze narkotyki lub pije alkohol, nie udawaj, że wszystko jest w porządku. Reaguj od razu. Zacznij od szczerej rozmowy z dzieckiem. Być może przyzna się, że próbowało substancji odurzających. Jeśli jednak będzie się wypierało, a ty będziesz mieć wątpliwości, pójdź o krok dalej. Pomocne może być przeszukanie pokoju nastolatka. Jest to poważne naruszenie prywatności dziecka, ale w tym przypadku cel uświęca środki.

2. Jakie zasady warto wprowadzić w domu?

Rodziców dorastającego dziecka często kusi, by wprowadzić wojskową dyscyplinę w domu. Mają bowiem nadzieję, że czytelny zbiór zasad pomoże im zapanować nad nastolatkiem. Jednak sztywne reguły nie sprawdzają się, gdy chcemy, by dziecko zyskało umiejętność rozwiązywania problemów lub rozwijało zdolności przywódcze.

Z drugiej strony nie najlepszym pomysłem jest bezstresowe wychowanie. Gdy rodzice unikają kar w obawie, że zostaną odtrąceni, dziecko traci poczucie bezpieczeństwa. Nastolatek, którego rodzice nie potrafią lub nie chcą wprowadzić jasnych zasad postępowania, jest zagubiony i zwykle sprawia wiele kłopotów wychowawczych. Dlatego tak ważne jest zachowanie umiaru w wychowaniu dziecka. Nastolatek powinien wiedzieć, jakie reguły panują w domu, jednak rodzice nie powinni być przy tym nadmiernie surowi. Ponadto warto dopuścić dziecko do głosu podczas domowych ustaleń dotyczących kar i nagród. W ten sposób nastolatek ma wpływ, choćby niewielki, na swoje życie. Wychowanie nastolatka to trudne wyzwanie, jednak nie należy z tego powodu wpadać w przesadę i upatrywać w swoim dziecku wyłącznie wad. Mimo swojego irytującego zachowania nastolatek to też człowiek. W okresie dojrzewania potrzebuje on wsparcia rodziców i dużo zrozumienia.