Stres a seks
Stres ma ogromny wpływ na naszą seksualność. Z własnego życia pamiętamy, ile razy nie mieliśmy ochotny na zbliżenie po wyczerpującym dniu spędzonym w stresującej pracy. Stres wpływa zarówno na seksualność kobiet, jak i mężczyzn. Doprowadza nie tylko do oziębłości seksualnej czy zaburzeń erekcji u mężczyzn, ale także do problemów z płodnością.
1. Nadmiar stresu
Dotychczas dość dobrze poznano hormonalną przyczynę powyższych zjawisk, a zwłaszcza wpływ stresu na płodność kobiet. Odkryto, że długotrwałe stany stresowe mogą prowadzić do hiperprolaktynemii (nadmiaru hormonu prolaktyny, PRL) w centralnym układzie nerwowym (mózg i rdzeń kręgowy). Hormon ten występujący w nadmiarze prowadzi do zaburzeń wielu czynności w organizmie, takich jak: cykl miesięczny u kobiet czy produkcja plemników u mężczyzn.
Hiperprolaktynemia jako efekt stresu często daje o sobie znać wiele miesięcy, a czasami nawet lat po przykrym incydencie (narażeniu na silny stresor), gdyż rozregulowany układ neurohormonalny regeneruje się przez długi czas. Teorię tę potwierdzono, gdy funkcje seksualne uległy polepszeniu po skonstruowaniu i zastosowaniu leków zmniejszających stężenie PRL.
Wpływ stresu na organizm człowieka można rozpatrywać w aspekcie krytycznego wydarzenia życiowego, które wymaga szczególnego wysiłku, aby dostosować się do nowej rzeczywistości. Wydarzenia te na szczęście nie są problemami codziennymi. Badacze T. Holmes i R. Rohe opracowali w 1976 r. Skalę Społecznego Ponownego Przystosowania, w której wyodrębnili takie wydarzenia stresujące jak śmierć osoby bliskiej, małżonka, rozwód, separacja, ciężka choroba, utrata pracy, zmiana pracy, bycie ofiarą gwałtu. Powyższe wydarzenia życiowe są niezwykle traumatyczne, zwłaszcza gdy dotyczą bliskich sobie ludzi. Stres, jaki wywołują u człowieka, istotnie wpływa na ich wzajemne relacje, często pogarszając je, prowadząc do problemów w kontaktach partnerskich. Dość szybko odbija się to także na sferze życia seksualnego, prowadząc do nieporozumień, a nawet zaburzeń seksualnych.
Stresujące wydarzenia bardzo często doprowadzają do rozwinięcia stanów depresyjnych, które już w swojej definicji są przyczyną obniżenia libido (popędu płciowego). Próba zastosowania leków antydepresyjnych jest nieskuteczna, gdyż leki antydepresyjne same w sobie powodują obniżenie libido. U osób rozwiedzionych często latami występuje niechęć wobec innych, co uzewnętrznia się poprzez unikanie kontaktów seksualnych.
2. Negatywny wpływ pracy na seks
Kolejnym stresującym wydarzeniem w życiu jest utrata pracy. Zdarzenie to bardzo negatywnie wpływa na życie seksualne, gdyż w tym czasie często dochodzi do burzliwych domowych konfliktów. Konsekwencją tych konfliktów może być rozwój, częściej u kobiety, zespołu Kehrera. W zespole tym wskutek kłótni, problemów dochodzi do unikania przez jednego z partnerów (częściej mężczyzn) kontaktów seksualnych. Partnerki z prawidłowym libido czują się niezaspokojone, pojawia się u nich rozdrażnienie, napięcie, po pewnym czasie pojawiają się dolegliwości fizyczne pod postacią upławów z pochwy, bólów głowy, zaburzeń miesiączkowania czy nieokreślonych bólów w jamie brzusznej. Kobiety te szukają pomocy u lekarza, jednak nieskutecznie, gdyż przyczyna problemów jest po innej stronie.Czasami choroba przewlekła może doprowadzić do zaburzeń w życiu seksualnym, unikaniu zbliżeń, co ostatecznie może prowadzić do zdrad w związku.
3. Sytuacje stresowe wpływające na sprawność seksualną
U mężczyzn występuje syndrom wdowców, który charakteryzuje się utratą sprawności seksualnej po śmierci żony. Dla niektórych mężczyzn muszą upłynąć 2–3 lata, aż będą wstanie pogodzić się z losem i powrócą do życia seksualnego.
Wśród innych życiowych wydarzeń, które mogą generować stres powodujący zaburzenia seksualne, należą między innymi: sytuacje po porodzie, gdzie jedną z przyczyn problemów jest zanik potrzeb seksualnych partnerki związany ze zmianą stylu życia lub w czasie ciąży, gdy dochodzi do wahań zapotrzebowania seksualnego partnerki.
Po wyjściu za mąż u kobiet czasami rozwija się Zespół Romea i Julii inaczej zwany chorobą weselną. Problem objawia się depresją, silnym niepokojem powstałym w początkach życia seksualnego. Podsumowując, należy dodać, że wszelkie stresujące sytuacje w związku – kłótnie małżeńskie itp., przyczyniają się do rozwoju zaburzeń seksualnych.
4. Najczęstsze sytuacje stresogenne
Wg Raportu Seksualności Polaków opracowanego przez seksuologa Z. Lwa-Starowicza w 2002 r., w przeprowadzonej ankiecie stawiającej pytanie o trudne sytuacje życiowe, które powodują wystąpienie problemów seksualnych, wyróżniono:
- problemy finansowe rodziny – ok. 30% odpowiedzi
- utrata osoby bliskiej – ok. 20%
- utrata pracy lub poważna choroba – ok. 15%
- rozwód – 3%.
Pomoc w powyższych krytycznych problemach najlepiej uzyskać ze strony rodziny. Ciepło, rozmowa, zrozumienie pozwolą złagodzić lub nawet znieść całkowicie negatywne skutki stresu – zarówno w sferze psychicznej, jak i somatycznej.
Bardzo często problem zaburzeń seksualnych dotyczy osób, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, pracujących w szeroko rozumianym biznesie, szczególnie na poziomie szczebla dyrektorskiego.
Tzw. nerwica dyrektorska to typowe dla kadry kierowniczej zaburzenie psychiczne rozwijają się u osób, które nie radzą sobie ze stresem. Zaburzenie ma dwa etapy. Początkowo objęcie stanowiska wiąże się wieloma nowymi problemami, które jednostka chce jak najlepiej rozwiązać, rzuca się więc w wir pracy. Na tym etapie nie ma zaburzeń seksualnych, liczba stosunków odpowiada wysokiej dynamice życiowej. Jednak w miarę nawarstwiania problemów osoba staje się podejrzliwa, zamyka się w sobie, co odbija się na życiu osobistym. Dochodzi do dramatycznego spadku kontaktów seksualnych, występowania anorgazmii, oziębłości kobiet oraz zaburzenia erekcji u mężczyzn.
Kolejnym przykładem rozwoju patologicznego seksu jest chęć rozładowania stresu dnia codziennego poprzez seks. Istnieje określenie ''weekendowe koguty'', które dotyczy mężczyzn, którzy po stresującym tygodniu w weekend rozładowują stres w postaci weekendowego seksu. Jednak często się zdarza, że próby stosunków seksualnych są nieudane, gdyż brak higieny życia bardzo często doprowadza do problemów w postaci braku erekcji lub problemów z wytryskiem.
5. Zaburzenia erekcji na tle stresowym
W badaniach seksuologicznych zauważono, że stres sytuacyjny jest podstawowym problemem w zaburzeniach wzwodu czy wytrysku przedwczesnego. Innym częstym problemem jest ból po wytrysku w miednicy związany ze współżyciem seksualnym. Uważa się, że bezpośrednio po wytrysku stres wyzwala skurcz mięśni, który jest przyczyną bólu. Osłabienie libido (popędu seksualnego) jest problemem, który narasta w dzisiejszych czasach. W latach 70. XX w. na to zaburzenie skarżyło się ok. 30% ogółu pacjentów, a obecnie prawie 60%. Bez wątpienia życie w stresie jest tego główną przyczyną.
Powyższy artykuł pokazuje, że problem stresu i jego wpływ na sprawne funkcje seksualne jest większy, niż nam się wydaje. Bez wątpienia problem będzie narastał, a seksuolodzy będą starali się jeszcze lepiej poznać jego etiologię.
Wizyta u specjalisty jest podstawą. Najgorszym rozwiązaniem jest włączanie mechanizmów obronnych w postaci ''samo przejdzie'' lub przenoszenia winy na innych. Statystycznie Polacy najdłużej zwlekają z wizytą u specjalisty, często udają się do niego, gdy jest zdecydowanie za późno. Pamiętajmy, że problemy seksualne szybko się nawarstwiają i łatwo utracić nad nimi kontrolę.