Słodkie małe kłamstewka: moralna ocean kłamstw przez dzieci różni się w zależności od wieku

“To nie byłem ja!” – jest to tylko jedna z wielu odpowiedzi, które słyszą rodzice od swoich dzieci, gdy te desperacko próbują uniknąć kary za złe zachowanie. Jednak jeśli chodzi o prawdę i kłamstwa, czy dzieci zdają sobie sprawę z moralnych konsekwencji kłamstw? To zależy od ich wieku – mówią aktualne badania.

Naukowcy z Uniwersytetu Mc Gill w Kanadzie odkryli, że postrzeganie uczciwości i oszustwa przez dzieci zmienia się wraz z wiekiem. Im starsze dzieci, tym bardziej są one zdolne do oceny prawdy bądź kłamstwa w oparciu o to, jak wpływa ono na nie i na innych ludzi.

Kierownik badań, Victoria Talwarz z Departmentu Edukacji i Doradztwa Psychologicznego na Uniwersytecie McGill oraz jej zespół opublikowali wyniki swojego badania w „International Review of Pragmatics”.

Od młodego wieku często powtarza się dzieciom, że mówienie prawdy jest dobre, a kłamstwo nie popłaca. Jednak, jak zauważają autorzy badania, w rzeczywistości nie jest to takie proste. Większość z nas pamięta moment, kiedy skłamała, aby nie zranić czyichś uczuć, co często nazywamy "niewinnym kłamstewkiem".

Jednak w którym momencie dzieci zaczynają rozważać moralne konsekwencje kłamania? Tego postanowił się dowiedzieć zespół Talwar.

"Chcieliśmy uzyskać dokładniejszy obraz dziecięcej percepcji prawdy i kłamstwa – ponieważ nie wszystkie kłamstwa mają negatywne konsekwencje dla innych osób i nie każda prawda ma pozytywny wpływ na innych” – mówi Talwar. "Byliśmy ciekawi, w jakim wieku dzieci zaczynają to rozumieć” .

Badanie objęło 100 dzieci w wieku 6-12 lat. Pokazano im kilka nagrań, na których kukiełki przypominające dzieci albo kłamały, albo mówiły prawdę.

Każde video przedstawiało inne konsekwencje prawdy lub kłamstwa. Na niektórych kukiełki obwiniały niewinną osobę za swoje przewinienia, a na innych przedstawiono kłamstwo jako sposób ochrony innej osoby, nie tylko, aby jej nie zranić.

Niektóre filmy przedstawiały negatywne aspekty mówienia prawdy, takie jak ujawnianie czyichś złych uczynków, aby samemu coś zyskać.

Po obejrzeniu filmów naukowcy zapytali dzieci, jak oceniają osoby na filmach, czy były szczere, czy oszukiwały oraz czy powinny być nagrodzone, czy ukarane za swoje zachowanie na podstawie mówionych kłamstw bądź prawdy.

Zespół zauważył, że niezależnie od wieku dzieci były w stanie z łatwością zauważyć różnice pomiędzy prawdą a kłamstwem. Jednak kiedy miały zadecydować, czy prawda albo kłamstwo powinno być ukarane lub nagrodzone, zauważono istotną różnicę w zachowaniu pomiędzy małymi a dużymi dziećmi.

Mówienie prawdy, która negatywnie wpływa na inne osoby, nie miało znaczenia dla małych dzieci, podczas gdy starsze uważały ją za coś negatywnego. Dodatkowo małe dzieci uważały fałszywe przyznanie się do czegoś w celu ochrony innej osoby za coś złego w odróżnieniu od dzieci starszych.

Podsumowując, wyniki sugerują, że dziecięce rozumienie czy prawda albo kłamstwo zrani nas albo innych wpływa na ich postrzeganie szczerości i oszustwa, i że zależy ono od wieku.

Naukowcy spekulują, że postrzeganie prawdy i kłamstwa przez młodsze dzieci jest zależne od tego, co im powiedzą rodzice i opiekuni – np. że mówienie prawdy jest zawsze lepsze a kłamstwo jest zawsze złe. Starsze dzieci mogą się bardziej przejmować oskarżaniem innych, ponieważ bardziej się przejmują reakcją swoich kolegów na takie zachowanie.

Podsumowując, autorzy mówią, że ich wyniki sugerują rodzicom, opiekunom i nauczycielom, że powinni częściej i głębiej omawiać temat moralnych konsekwencji mówienia prawdy i kłamstwa i to już od 6 roku życia.