Samotność – czym jest, jakie ma przyczyny i konsekwencje zdrowotne. Sposoby na samotność

Samotność kojarzy się zazwyczaj ze skrajną izolacją społeczną. Jednak w rzeczywistości jej doświadczanie jest bardzo subiektywne. Wiele osób czuje się bowiem samotnych nawet w towarzystwie bliskich przyjaciół czy rodziny. Czym zatem jest samotność? Jak wyjść z samotności?

1. Czym jest samotność?

Samotność definiowana jest jako uczucie izolacji, niemożność nawiązania autentycznej relacji z inną osobą, poczucie odcięcia i nieprzynależności do żadnej grupy społecznej. Niemal każdy człowiek czasem w swoim życiu doświadcza samotności.

Choć samotność kojarzona jest głównie z osobami starszymi, to jednak dotyka osób w każdym wieku. Występuje nawet wśród osób, które na co dzień otoczone są innymi ludźmi – rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami. Może pojawiać się także w partnerskich związkach (samotność w małżeństwie).

Samotność nie zależy bowiem tylko od ilości czasu spędzanego z innymi ludźmi, ale także od jakości relacji.

2. Przyczyny samotności

Poczucie samotności może być chroniczne, trwałe (bez względu na okoliczności) oraz czasowe, pojawiające się lub nasilające pod wpływem pewnych zdarzeń lub czynników, takich jak:

• śmierć bliskiej osoby,
• choroba lub niepełnosprawność,
• zaburzenia psychiczne lub depresyjne,
• bycie dyskryminowanym,
• zakończenie związku, rozwód,
• niska samoocena, brak pewności siebie,
• lęk przed bliskością emocjonalną,
• problemy finansowe,
• samotne mieszkanie, oddalenie od bliskich,
• praca zdalna.

Uważa się, że na samotność najbardziej narażone są następujące grupy osób:

• nastolatki i młodzi dorośli,
• dorośli o niskich dochodach,
• samotni rodzice, matki z małymi dziećmi,
• osoby starsze,
• mniejszości narodowe,
• mniejszości seksualne.

3. Zagrożenia związane z samotnością

Chroniczna samotność może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie psychiczne. Jest ona, chociażby jednym z czynników ryzyka depresji, stresu i stanów lękowych. Osoby doświadczające samotności mogą także czuć się zagrożone i nieufne.

Ponadto samotność może mieć destrukcyjny wpływ na zdrowie fizyczne. Wykazano, że osoby samotne mogą być bardziej podatne na:

• choroby serca,
• cukrzycę,
• zaburzenia odżywiania, otyłość,
• nadciśnienie,
• zaburzenia snu,
• uzależnienia,
• obniżenia odporności,
• demencję.

4. Jak sobie radzić z samotnością?

Jak pokonać samotność? Samotność oprócz pewnych ograniczeń, daje także pewne możliwości pod warunkiem, że doświadczana jest incydentalnie. Uciekanie przed nią nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem.

Dlatego, zamiast szukać sposobów, jak oszukać samotność, czasem lepiej przyznać się do trudnych emocji. Warto pozwolić sobie bez oceny doświadczać samotności i w odpowiedni sposób zaopiekować się nią.

W dalszej kolejności pomocna może być praca nad jakością już istniejących relacji. Pomocne może być także nawiązywanie nowych kontaktów (np. poprzez dołączenie do społeczności internetowej, wolontariat). Ważne jednak, by robić to stopniowo. A w razie braku natychmiastowych rezultatów wykazywać się w stosunku do siebie czułością, zrozumieniem i cierpliwością.

Jak polubić samotność?

Warto uświadomić sobie, że przelotna samotność nie musi być niczym złym. Pozwala ona bowiem zbliżyć się do samego siebie, dotknąć swojego prawdziwego ja. Dzięki niej można także przeanalizować i zobaczyć pewne sprawy na spokojnie, bez sugestii, opinii i presji zewnętrznych.

Samotność jest także okazją do rozwijania własnych talentów i kreatywności. Warto jednak zwrócić uwagę na to, by tego rodzaju aktywności nie stały się ucieczką przed trudnymi emocjami.

Jak radzić sobie z chroniczną samotnością?

Osoby doświadczające długiej, chronicznej samotności, która powoduje obniżony nastrój i stany depresyjne, powinny poszukać profesjonalnego wsparcia.

Terapeuta może pomóc pacjentowi nie tylko zaakceptować swoją samotność, ale też wypracować narzędzia sprzyjające nawiązywaniu bliskich i wartościowych relacji.