Ból podczas stosunku (dyspareunia) - charakterystyka, przyczyny, leczenie, fantazje erotyczne na temat bólu

Ból podczas stosunku to dolegliwość, która utrudnia, a często nawet uniemożliwia osiągnięcie satysfakcji seksualnej przez jedno z partnerów. Ból podczas seksu może znacząco wpłynąć na jakość życia intymnego, a nawet doprowadzić do poważnych nieporozumień, kłótni czy do rozstania. Podstawową sprawą jest mówienie partnerowi lub partnerce o odczuwanych objawach oraz wizyta u specjalisty.

1. Czym jest ból podczas stosunku?

Ból podczas stosunku ma swoje miejsce w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10, jest zaklasyfikowany pod numerem F52.6 i posiada fachową nazwę: „dyspareunia”. Bolesny stosunek to dysfunkcja seksualna, która może dotykać zarówno kobiet, jak i mężczyzn, choć częściej skarżą się na nią kobiety. Oprócz bólu, mogą się pojawić również inne dolegliwości, takie jak szczypanie, napięcie albo uczucie skurczu.

Dolegliwości bólowe w trakcie seksu mogą być związane ze zbyt mocnymi uderzeniami w organy wewnętrzne kobiety. Mogą się także pojawić w przebiegu infekcji intymnych. Nierzadko, ból spowodowany jest brakiem gry wstępnej i nieodpowiednim nawilżeniem pochwy, a także brakiem odpowiedniej delikatności ze strony partnera.

Bolesne stosunki płciowe mogą sygnalizować także poważniejsze problemy zdrowotne, np. nowotwór narządów płciowych. Problem należy niezwłocznie skonsultować ze specjalistą.

2. Najczęstsze przyczyny bólu podczas stosunku

Zobacz film: "Priapizm"

Ból podczas stosunku może mieć różne oblicza. Dolegliwości bólowe mogą być odczuwane na różnej głębokości. Ból wejścia do pochwy, tj. przedsionka pochwy stanowi częsty objaw stanu zapalnego dróg rodnych, z kolei ból szyjki macicy podczas stosunku może być spowodowany zbyt głęboką penetracją.

Bóle brzucha podczas stosunku mogą wiązać się z zapaleniem przypadków, podobnie jak bóle w podbrzuszu.

Inne najczęstsze przyczyny bólu podczas stosunku to: niewystarczające nawilżenie, uczulenia oraz czynniki psychiczne.

2.1. Suchość pochwy

Ból i dyskomfort podczas stosunku często powoduje brak wilgotności pochwy, czego przyczyną może być brak podniecenia – a to z kolei może mieć swoje podłoże w niedostatecznie rozbudowanej grze wstępnej, nadmiarze stresu czy przemęczeniu.

Brak ochoty na seks jest zjawiskiem typowym w okresie połogu (okres intensywnej regeneracji organizmu kobiety po urodzeniu dziecka trwa mniej więcej dwa miesiące). W przypadku, gdy kobieta jest podniecona, a wilgotność pochwy nadal jest zbyt niska, może być to wywołane:

• wiekiem – w okresie okołomenopauzalnym mogą pojawić się nie tylko zaburzenia cyklu menstruacyjnego i uderzenia gorąca. Kobiety dojrzałe, u których występuje obniżony poziom estrogenów mogą uskarżać się również na suchość pochwy i ból podczas stosunku, a także, dyskomfort po stosunku czy ból pochwy po seksie
• nadmiernym wysiłkiem – bolesność pochwy w trakcie stosunku płciowego może stanowić problem dla kobiet, które zawodowo uprawiają sport. Niektórym paniom doskwiera wyłącznie ból i pieczenie podczas stosunku, inne z kolei uskarżają się na ból w pochwie po stosunku.
• chemioterapią – stosowanie chemioterapii może odbić się w sposób negatywny na błonach śluzowych kobiety. Skutkami ubocznymi tej formy leczenia mogą być: suchość pochwy, ból pochwy w trakcie stosunku seksualnego. Nieprzyjemne objawy można zniwelować poprzez zastosowanie dostępnych na rynku lubrykantów. Ponieważ układ immunologiczny kobiety leczonej onkologicznie jest znacznie osłabiony, wskazane jest również używanie prezerwatyw.
• problemami z gospodarką hormonalną – nieprzyjemny ból w pochwie podczas stosunku związany z suchością błony śluzowej stanowi częsty objaw zaburzeń hormonalnych. Do zaburzeń gospodarki hormonalnej dochodzi nie tylko u kobiet w okresie menopauzalnym, ale również u młodszych kobiet. Wizyta u ginekologa to niezbędny krok, jaki powinien zostać podjęty, by ból podczas stosunku nie wpłynął na jakość życia seksualnego.

Problemy z bólem podczas stosunku z powodu braku nawilżenia pochwy rozwiązują preparaty nawilżające na bazie wody lub gliceryny. Te na bazie wody rzadziej wywołują podrażnienia, ale dość szybko wysychają. Przy odpowiedniej higienie preparaty z gliceryną także nie powinny wywołać dodatkowych problemów.

2.2. Infekcje intymne i choroby weneryczne

Infekcje o różnej etiologii mogą być przyczyną bólu podczas stosunku przede wszystkim u kobiet (mężczyźni są najczęściej nosicielami, bez odczuwanych objawów). Zakażenia różnią się objawami:

• drożdżyca – powoduje niezbyt obfite, gęste, serowate upławy, bez charakterystycznego zapachu, świąd i przekrwienie pochwy;
• chlamydioza – to zakażenie bakteryjne wywołuje swędzenie, bóle brzucha, gęste upławy, a także krwawienia międzymiesiączkowe;
• rzęsistkowica- powoduje nieprzyjemny zapach, szare, żółtozielone, pieniste upławy, świąd, ból przy oddawaniu moczu;
• opryszczka narządów płciowych – wywołuje pojawienie się na narządach płciowych swędzących pęcherzyków.

2.3. Endometrioza

Ból podczas stosunku pojawia się u kobiet cierpiących na chorobę o nazwie endometrioza. Według statystyk, stanowi ona problem co piątej miesiączkującej kobiety.

Endometrioza, nazywana także wędrującą śluzówka lub gruczolistością zewnętrzną jest rozrostem błony śluzowej macicy (określanej mianem endometrium) w innych miejsach niż jama macicy. Rozrost błony śluzowej macicy może pojawić się w obrębie jamy otrzewnej, jajników lub jajowodów.

Jeśli rozprzestrzeniające się endometrium (czyli tkanka błony śluzowej) pojawi się w okolicach ścian pochwy, może to wywołać ból i dyskomfort u kobiety podczas stosunku. Wówczas ból podczas stosunku nasila się zwykle w konkretnych pozycjach. Dodatkowym nieprzyjemnym objawem rozrostu błony śluzowej macicy może być suchość pochwy, ból w dole brzucha, jak również ból podbrzusza po stosunku.

2.4. Alergia

Uczulenia mogą również powodować ból podczas stosunku. Zwykle ten rodzaj bólu podczas stosunku określa się jako pieczenie w czasie stosunku i dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Reakcje uczuleniowe mogą być wywołane nieodpowiednim proszkiem do prania, mydłem, płynem do higieny intymnej czy irygacji pochwy, a także lateksem, z którego zrobione są prezerwatywy.

2.5. Pochwica

Zaburzeniem o podłożu psychicznym, wywołującym problemy z seksem, jest pochwica. Powoduje ona skurczenie mięśni wokół wejścia do pochwy, co uniemożliwia wprowadzenia członka do pochwy i ból podczas stosunku. Przyczyną pochwicy często jest molestowanie seksualne.

2.6. Ból przy głębokiej penetracji

Ból podczas stosunku może się także pojawiać przy głębokiej penetracji. Wtedy problemem są zwykle nieprawidłowości anatomiczne. Tyłozgięcie macicy wywołuje dyskomfort przy stosunku, na szczęście zazwyczaj tylko w niektórych pozycjach. Głęboka penetracja wywołująca ból może także oznaczać zapalenie przydatków, które trzeba jak najszybciej leczyć.

2.7. Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków, określane również mianem zapalenia narządów miednicy mniejszej jest zespołem chorób zapalnych jajników oraz jajowodów. W początkowej fazie pacjentka może uskarżać się na gorączkę oraz bóle głowy.

Dolegliwości ginekologiczne w przebiegu tego rodzaju zapalenia pojawiają się nieco później. Do zapalenia przydatków doprowadzają bakterie z rodzaju gronkowców, paciorkowców, chlamydii. Kobieta może odczuwać wówczas ból pęcherza, ból w podbrzuszu. Ból w obrębie narządów intymnych może przybierać różne formy.

Aktywne seksualnie kobiety mogą uskarżać się na: ból podbrzusza podczas stosunku lub ból podbrzusza po stosunku, ból macicy podczas stosunku. Okolica narządów intymnych boli podczas stosunku jak również podczas wykonywania badania ginekologicznego.

3. Ból podczas stosunku i jego leczenie

Przede wszystkim nie należy kontynuować współżycia „na siłę” i mimo bólu podczas stosunku. Trzeba powiedzieć partnerowi lub partnerce o odczuwanych dolegliwościach. Problemy z seksem w związku nie pojawią się z powodu szczerej rozmowy – a z powodu jej braku, unikania seksu bez wyjaśnienia, co się dzieje.

Po szczerej rozmowie ważnym krokiem jest pójście do lekarza w celu ustalenia przyczyn bólu podczas stosunku. Często wystarczy kilka-kilkanaście dni leczenia (zwykle obojga partnerów) i równoczesnej abstynencji seksualnej, aby pozbyć się przykrych dolegliwości. W przypadku, kiedy problemy z seksem mają podłoże psychiczne, konieczna może okazać się psychoterapia.

4. Jak pobudzenie seksualne wpływa na odczuwanie bólu?

Czy pobudzenie seksualne może wpływać na odczuwanie bólu? Okazuje się, ze tak. Badania specjalistów potwierdzają, że wzrost podniecenia seksualnego powoduje u ludzi spadek wrażliwości na ból. Im bardziej jesteśmy pobudzeni, tym wyższy jest próg bólu, jaki możemy znieść. Podobna sytuacja ma miejsce w sporcie, kiedy sportowiec np. skręca nogę lub łamie sobie ząb i zauważa to dopiero po skończonych zawodach lub meczu.

W trakcie zbliżenia seksualnego, bolesny bodziec może powodować przyjemność. Należy jednak podkreślić, że ból nie może być zbyt intensywny. Przekroczenie pewnej granicy może jednak zakończyć się spadkiem podniecenia, a także niechęcią do kontynuacji aktu seksualnego. W tym wypadku dalsza stymulacja przynosi całkowicie odwrotny skutek.

Tolerancja na ból zwiększa się wraz ze zbliżaniem się do osiągnięcia orgazmu, jednak zaraz po nim próg bólu z powrotem szybko się obniża. Dlatego nie należy przeciągać zbyt długo niewygodnych pozycji czy bolesnych stymulacji. Pamiętajmy więc, że jeśli nasze zachowania seksualne stają się przyczyną odczuwania bólu, oznacza to, że być może stosowane przez nas bodźce są za silne albo stosowane są w nieodpowiedniej fazie podniecenia.

5. Fantazje erotyczne na temat bólu

Fantazje erotyczne są czymś całkowicie normalnym. Marzenia seksualne mogą być sensualne lub nieco bardziej perwersyjne. Wielu mężczyzn przyznaje, że w ich fantazjach pojawia się motyw bycia zdominowanym przez partnerkę. Takie fantazje erotyczne stawiają mężczyznę w roli kogoś posłusznego, wykonującego rozkazy.

Niektórzy mężczyźni przyznają także, że w ich marzeniach pojawia się motyw kobiety zadającej fizyczny ból. Pragnienie bólu (psychicznego lub fizycznego) jako bodźca mającego wywołać podniecenie może wydawać się wielu z nas dość niezwykłe.

Specjaliści proszą o rozwagę w tym temacie. Okazuje się bowiem, że to, co w wyobrażeniach wydaje się podniecające, w rzeczywistości okazuje się dużo mniej przyjemne. Zdarzały się przypadki mężczyzn, którzy zażyczyli sobie, by partnerka ich pobiła, gdyż wydawało im się to niesamowicie „kręcące”, po czym nigdy więcej już tego nie chcieli powtórzyć. Pamiętajmy więc, aby stosować ból tylko w ograniczonym stopniu i z dużą dozą rozsądku – w granicach, w których możliwe jest odczuwanie przyjemności.

6. Dyspareunia u mężczyzn

Słowo dyspareunia odnosi się do bólu odczuwanego w trakcie uprawiania stosunku płciowego. Dolegliwość ta może być spowodowana zarówno czynnikami psychologicznymi, jak i urazami fizycznymi. Nieprzyjemne odczucia podczas stosunku mogą wystąpić wówczas, gdy partnerzy poświęcili zbyt mało czasu na tzw. grę wstępną.

Jeśli penis boli podczas stosunku, istnieje podejrzenie, że mężczyzna może cierpieć na stulejkę. Ten powszechny defekt anatomiczny może mieć podłoże wrodzone bądź nabyte. W przebiegu stulejki zaobserwować można zwężenie otworu napletka, które uniemożliwia jego prawidłowe odprowadzenie z żołędzi prącia. Niektórzy mężczyźni rodzą się ze stulejką, u niektórych z kolei problem spowodowany jest niewłaściwą higieną okolic intymnych lub przebytymi zapaleniami cewki moczowej.

Kolejna nieprawidłowość, która może powodować dyskomfort w trakcie zbliżenia to zbyt krótkie wędzidełko.

Jest to jedna z częstszych przyczyn, która sprawia, że mężczyzna czuje ból podczas stosunku. Dolegliwości bólowe pojawiają się jeszcze podczas wzwodu prącia. Problem można wyleczyć poprzez zastosowanie zabiegu chirurgicznego. Zabieg przeprowadzony odpowiednio zazwyczaj skutkuje całkowitym ustąpieniem problemu.

Krwawienie i ból podczas stosunku u mężczyzny może pojawić się również na skutek urazów narządu płciowego. Uraz w obrębie krocza może być wynikiem upadku, uderzenia czy wypadku motocyklowego czy samochodowego. Wśród innych dolegliwości, które mogą się pojawić warto wymienić: bóle podbrzusza podczas stosunku lub bóle podbrzusza po stosunku. Osłabiony mężczyzna może uskarżać się również na ból krocza po stosunku.

Bóle podbrzusza u mężczyzn stanowią oznakę zapalenia najądrza lub zapalenia gruczołu krokowego. Dolegliwości takie jak ból w okolicach prostaty czy bóle brzucha i podbrzusza mogą nasilać się szczególnie w trakcie uprawiania seksu. Ból w podbrzuszu po stosunku również może świadczyć o występującym stanie zapalnym najądrza lub gruczołu krokowego.