Główny System Pamięciowy
Główny System Pamięciowy (GSP) zalicza się do złożonych mnemotechnik, a więc specjalnych strategii pamięciowych, które ułatwiają zapamiętywanie i przypominanie sobie. Technika ta wymaga cierpliwości i czasu, by w przyszłości docenić jej skuteczność, np. podczas uczenia się dowolnych liczb (NIP, PESEL, REGON, numery kont bankowych, numery telefonów) czy dat. Technika polega na zamianie cyfr na poszczególne głoski alfabetu fonetycznego.
1. GSP a nauka szybkiego zapamiętywania
GSP to zaawansowany system mnemoniczny, uznawany za jedną z najskuteczniejszych metod zapamiętywania, ale zarazem najbardziej wymagającą pracy i wysiłku. Mnemonika ta została po raz pierwszy opisana przez Stanisława Minka von Wennssheina w połowie XVII wieku. Przez wiele lat system ten doskonalono i dopracowywano, co sprawiło, że stał się wydajniejszy, gdyż pozwala zapamiętać o wiele większe ilości informacji.
Główny System Pamięciowy na pierwszy rzut oka wydaje się techniką bardzo skomplikowaną i zawiłą. Jak wszystkie mnemotechniki, bazuje na prawach uczenia się i regułach zapamiętywania. GSP nie tylko zwiększa możliwości poznawcze człowieka, ale rozwija kreatywność, pobudza wyobraźnię i umożliwia efektywne uczenie się, dzięki zaangażowaniu obu półkul mózgowych – lewej, która odpowiada za cyfry i słowa oraz prawej, związanej z wyobraźnią, skojarzeniami i wizualizacją.
2. Jak działa GSP?
Główny System Pamięciowy polega na zamienianiu cyfr na poszczególne głoski alfabetu fonetycznego, dzięki czemu można budować łatwe do wizualizacji słowa. A jak to wygląda w praktyce? Niżej zaprezentowano tabelę, w której każdej cyfrze od 0 do 9 przyporządkowano odpowiednie głoski alfabetu fonetycznego oraz mnemotechnikę, która ułatwia nauczenie się tego systemu.
| Cyfra | Głoska | Mnemotechnika |
|---|---|---|
| s, z | z jest pierwszą literą słowa zero | |
| 1 | d, t | d i t mają jedną pionową kreskę, podobnie jak jedynka |
| 2 | n | n składa się z dwóch pionowych kresek |
| 3 | m | m ma trzy pionowe kreski i przypomina przewróconą trójkę |
| 4 | r | r wyraźnie słychać w wyrazie cztery |
| 5 | l | L to w systemie rzymskim liczba 50 |
| 6 | j | pisane j przypomina wyglądem szóstkę |
| 7 | k, g | literę k można zbudować z dwóch siódemek |
| 8 | f, w | pisane f przypomina wyglądem ósemkę |
| 9 | b, p | literki p i b przypominają odwróconą dziewiątkę |
Pozostałe litery, których nie ujęto w tabeli, nie mają znaczenia w tym fonetycznym alfabecie cyfrowym. Samogłoski i dwudźwięki (sz, cz, dz itd.) pełnią funkcje tzw. „wypełniaczy” w obrazowych słowach-kluczach, które się tworzy, chcąc zapamiętać np. dany ciąg cyfr.
3. Przykłady zakładek liczbowych GSP
GSP odwołuje się do wizualizacji liczb za pomocą wyrazów-haseł, które określa się jako „słowa-klucze”. Pamięć ludzka funkcjonuje trochę na zasadzie miliona powiązanych ze sobą szufladek – otwarcie jednej szufladki uruchamia lawinę skojarzeń, czyli asocjacji. W GSP słowa-klucze to możliwie krótkie i obrazowe wyrazy, które łatwo kojarzą się z jedną i tylko jedną liczbą, np. dla cyfry 1 powinno być łatwe do wyobrażenia słowo zawierające literę „t” lub „d”, np. dach, a dla liczby 34 – słowo z głoskami „m” i „r”, np. mur. Niżej w tabeli zaprezentowano propozycje zakładek liczbowych GSP (słów-kluczy) w zakresie od 1. do 100.
| Liczba | Słowo | Liczba | Słowo | Liczba | Słowo | Liczba | Słowo | Liczba | Słowo | | 1 | duch | 21 | nit | 41 | rada | 61 | jota | 81 | wata | | 2 | Noe | 22 | neon | 42 | rana | 62 | jen | 82 | wino | | 3 | mysz | 23 | Nemo | 43 | rum | 63 | jama | 83 | wymię | | 4 | ryż | 24 | nora | 44 | rura | 64 | jar | 84 | wór | | 5 | liść | 25 | Nil | 45 | rola | 65 | jeleń | 85 | wole | | 6 | jeż | 26 | naja | 46 | raj | 66 | jajo | 86 | woj | | 7 | kosz | 27 | noga | 47 | rak | 67 | juka | 87 | wek | | 8 | Fa | 28 | nawa | 48 | rafa | 68 | jawa | 88 | FIFA | | 9 | pszczoła | 29 | niebo | 49 | ryba | 69 | japa | 89 | Wieprz | | 10 | Tezeusz | 30 | masa | 50 | las | 70 | kosa | 90 | pies | | 11 | tata | 31 | mata | 51 | lato | 71 | kot | 91 | but | | 12 | tona | 32 | mina | 52 | lina | 72 | kuna | 92 | Bona | | 13 | dom | 33 | mama | 53 | limo | 73 | kamień | 93 | Bem | | 14 | tir | 34 | mur | 54 | lir | 74 | kura | 94 | bar | | 15 | talerz | 35 | molo | 55 | lala | 75 | kula | 95 | bal | | 16 | tuja | 36 | maj | 56 | lej | 76 | kij | 96 | boja | | 17 | tkacz | 37 | mak | 57 | lek | 77 | kok | 97 | bok | | 18 | toffi | 38 | mewa | 58 | lew | 78 | kawa | 98 | paw | | 19 | dąb | 39 | mapa | 59 | lep | 79 | kapa | 99 | baba | | 20 | nos | 40 | rosa | 60 | jazz | 80 | wóz | 100 | Dzeus |
Najlepiej, by zakładki liczbowe były w formie rzeczowników lub czasowników. Każdy może stworzyć swoje własne propozycje słów-kluczy. Chodzi o to, by hasała oddziaływały na wyobraźnię i w ten sposób ułatwiały przypominanie. Główny System Pamięciowy nie ogranicza się do liczby 100. Można tworzyć słowa kluczowe nawet powyżej 1000, wówczas zakładki mogą być wielowyrazowe, np. dla liczby 8701 można stworzyć zakładkę „wek stoi”.
4. Ćwiczenie technik pamięciowych
Wielu ludzi narzeka, że ich pamięć jest zawodna, że w dobie komputeryzacji nie dają rady zapamiętać mnóstwa cyfr, numerów, kodów, pinów itd. GSP nie różni się od pozostałych metod mnemonicznych i w wersji mniej rozbudowanej może służyć do zapamiętania w odpowiedniej kolejności np. listy zakupów. Jeżeli chce się zapamiętać np. numer PIN karty płatniczej 4527, korzysta się z alfabetu fonetycznego, zamieniając kod na ciąg głosek, np. rolnik (luki uzupełnia się samogłoskami lub dwudźwiękami).
Następnie tworzy się w umyśle wyszukane obrazy, które ułatwią proces przypominania, np. można wyobrazić sobie, że rolnik orze ziemię, z której wyrastają bankomaty. Wówczas odwzorowanie numeru PIN podczas wypłacania gotówki z bankomatu nie nastręczy problemu, gdy przywoła się wizualizację i skojarzy z głoskami alfabetu według systemu GSP. Jakie inne zastosowania ma Główny System Pamięciowy?
- W wersji rozbudowanej służy zapamiętaniu wielkiej ilości informacji w określonym porządku.
- Dzięki GSP można szybko nauczyć się numerów telefonów.
- Pomaga w zapamiętywaniu złożonych dat historycznych.
- Ułatwia zapamiętywanie godzin i terminów spotkań.
- Pozwala zapamiętać tygodniowy rozkład zajęć.
Główny System Pamięciowy może wydawać się techniką bardzo trudną, lecz w miarę ćwiczeń sprawność posługiwania się tym systemem wzrasta i znacznie ułatwia odtwarzanie wiedzy. Pamięć ludzka to nie tylko rejestrowanie i odtwarzanie doświadczeń. By mogła sprawnie funkcjonować, wymaga treningu, w czym pomagają mnemotechniki, w tym GSP, który jest znacznie bardziej skuteczny niż metoda lokacji czy łańcuch skojarzeń.