Praca na urlopie macierzyńskim

Oczekiwanie na urodzenie dziecka to dla wielu kobiet czas obfitujący w napięcie i niepewność. Stresujące są zwłaszcza ostatnie tygodnie ciąży, kiedy dochodzą do głosu strach przed porodem i wątpliwości, czy aby na pewno wszystko rozwiąże się pomyślnie dla mamy i maluszka. Stąd wiele ciężarnych kobiet wykorzystuje urlop macierzyński w celu ochrony swojego zdrowia pod koniec ciąży, a tym samym stworzenia optymalnych warunków do właściwego przebiegu porodu. Urlop macierzyński wykorzystują także w celu powrotu do sił po urodzeniu dziecka. Z prawa do urlopu macierzyńskiego może skorzystać również ojciec dziecka. Wiele kobiet często zastanawia się, czy w tym czasie mogą pracować na umowę zlecenie. Czy praca na macierzyńskim nie jest sprzeczna z prawem? Od kiedy liczy się urlop macierzyński?

1. Urlop macierzyński według Kodeksu pracy

W Kodeksie pracy nie ma przepisu, który jasno rozstrzygałby, że praca w czasie urlopu macierzyńskiego jest dozwolona. Warto pamiętać, że z takiego urlopu mogą skorzystać tylko kobiety zatrudnione na umowę o pracę. Teoretycznie kobieta może pracować na umowę zlecenie, pod warunkiem że nie koliduje to z celem udzielonego urlopu, czyli dbaniem o zdrowie i powrotem do sił. Każdy przypadek jest inny i trudno generalizować, zwłaszcza że Kodeks pracy nie zabrania jednoznacznie podejmowania przez kobietę pracy na umowę zlecenie w czasie urlopu macierzyńskiego.

2. Od kiedy urlop macierzyński?

Urlop macierzyński zaczyna się z dniem porodu, pod warunkiem że kobieta nie skorzystała z niego przed urodzeniem dziecka (przed porodem można być przez dwa tygodnie na urlopie macierzyńskim). Po urodzeniu jednego dziecka pracownicy przysługuje 20 tygodni urlopu macierzyńskiego. W przypadku ciąży bliźniaczej kobieta może skorzystać z 31 tygodni urlopu macierzyńskiego. W roku 2011 przysługuje również prawo do 2 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego. W latach następnych dodatkowy urlop macierzyński po urodzeniu jednego dziecka będzie powiększany o:

• 2012-2013 – 4 tygodnie,
• od 2014 – 6 tygodni.

Jeśli kobieta jest zatrudniona na umowę o pracę, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, który wynosi 100% wysokości jej wynagrodzenia przed ciążą. Ponadto, jeśli ciężarna zachoruje lub otrzyma od ginekologa zwolnienie związane z przebiegiem ciąży, ma również prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% wynagrodzenia (średnie wynagrodzenie z 12 ostatnio przepracowanych miesięcy).

3. O czym warto wiedzieć na urlopie macierzyńskim?

Jeśli myślisz o macierzyństwie, pamiętaj o tym, że:

• twój pracodawca nie ma prawa pytać cię o to, czy jesteś w ciąży lub czy ją planujesz. Niezgodne z prawem jest także podpisywanie zobowiązań, że w czasie zatrudnienia nie zajdziesz w ciążę;
• jeśli spodziewasz się dziecka, poinformuj o tym pracodawcę. Nie może on wówczas wypowiedzieć ci umowy o pracę ani zatrudniać cię w nocy lub po godzinach. Ponadto bez zgody kobiety w ciąży nie można wysłać jej w delegację lub zmienić jej miejsce pracy z dala od miejsca zamieszkania. Ciężarna nie może wykonywać czynności, które mogłyby narazić ją na utratę zdrowia lub zaszkodzić dziecku;
• kobieta w ciąży nie może być zwolniona z pracy, chyba że ma umowę na okres krótszy niż miesiąc lub kiedy firma ogłasza upadłość lub jest likwidowana;
• w przypadku umowy o pracę na czas określony, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje ona przedłużona do dnia urodzenia dziecka. Wówczas w dniu porodu taka umowa wygasa, a kobiecie przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Nie należy jej się natomiast urlop macierzyński i wychowawczy;
• pracodawca nie może oddelegować pracownicy w ciąży na inne stanowisko ani zmniejszyć jej wysokości wynagrodzenia. Ogólnie nie wolno mu działać na niekorzyść ciężarnej, chyba że w grę wchodzi zwolnienie dyscyplinarne, czyli z rażącej winy ciężarnej, na przykład jeśli dopuściła się ona kradzieży mienia firmy.

Praca na macierzyńskim to dla wielu kobiet raczej konieczność podyktowana względami finansowymi, a nie chęć świadomego rozwoju kariery. W czasie urlopu macierzyńskiego kobiety preferują raczej stopniowe wracanie do sił i opiekowanie się dzieckiem. Większość kobiet zwraca uwagę na fakt, że bezpośrednio po porodzie zwyczajnie nie czują się na siłach, aby pracować. Są pochłonięte dbałością o maluszka oraz skupiają się na własnym zdrowiu. Jeśli jednak jesteś kobietą, która chce lub musi pomyśleć o pracy na urlopie macierzyńskim, pamiętaj, że choć Kodeks pracy nie precyzuje jednoznacznie, czy podjęcie pracy zarobkowej jest dozwolone, każdy przypadek może być rozpatrywany indywidualnie.