Niskie poczucie własnej wartości, a funkcjonowanie społeczne

Niskie poczucie własnej wartościnie jest klasyfikowane - jako zaburzenie emocjonalne, czy też zaburzenie osobowości. NPWW kształtuje się w procesie rozwojowym, w okresie dzieciństwa, w okresie adolescencji (dorastania-dojrzewania), wpływa na kształtowanie się fazy dorosłości, oznacza negatywne odbieranie siebie. Może być jawne lub utajone, dotyczy sposobu wyrażania siebie, otwarcie „Jestem bezużyteczny”, „Nie liczę się”.

Niskie poczucie własnej wartości może powodować inne problemy psychiczne, takie jak: depresja, lęk społeczny, zaburzenia odżywiania. NPWW jako czynnik depresji, czy też w wyniku zaburzeń lękowych zachodzi radykalna zmiana percepcji siebie (NPWW), jak i w procesie doświadczania traumy.

Niskie poczucie własnej wartości kształtuje się pod wpływem doświadczeń w dzieciństwie; brak pozytywnych wzmocnień (pochwał), brak zainteresowania rodziców dzieckiem, czy osób znaczących, odizolowanie od rodziny. Utrata bliskiej osoby lub nadużycie; emocjonalne/fizyczne/seksualne.

W takim procesie kształtuje się negatywny ogląd siebie, przejawiający wysoki poziom samokrytycyzmu, negatywna treść przekonań o samym sobie, innych i świecie, w związku z tym rozwijane są określone strategie działania (zachowanie) lub zasady życiowe.

Jeśli osoba widzi siebie, jako „nie dość dobrą”, inne osoby spostrzega, jako wymagające i krytyczne, życie jako rywalizację, w związku z tym przejawia wysoką perfekcyjność. Krytyczne myślenie o sobie - brak nadziei - wpływa na poziom nastroju, samozadowolenia.

Funkcjonowanie społeczne polega na interakcjach społecznych w sposób optymalny, radzenie sobie poprzez określone zachowania, przynależność do grup społecznych. W przypadku, kiedy osoba napotyka krytyczną sytuację, gdzie warunki założeń nie mogą być spełnione, obserwuje się wysoki poziom lęku oraz negatywne przewidywania, co wpływa na zakłócenie funkcjonowania społecznego, aktywizuje się krytyczny sposób myślenia o sobie i stan obniżonego nastroju, który może się nasilać aż do zachorowania na depresję.

Rozpoznawanie NPWW odnosi się do ogólnej opinii, jaką przejawiamy w stosunku do siebie, jaką wartość widzimy w sobie, w jaki sposób się oceniamy.

• Czy doceniamy siebie?
• Czy mamy dobre zdanie o sobie?
• Czy lubimy siebie?
• Czy przywiązujemy tak wielką wagę do swoich cech i zdolności, jak do słabości i wad.
• Czy czujemy się ze sobą dobrze?
• Czy uważamy, że możemy zainteresować swoją osobą innych (poświęcą nam swoją uwagę i czas)?
• Czy mam prawo do tego, aby spotykały mnie w życiu dobre rzeczy?
• Czy moje oczekiwania/wymagania wobec siebie nie są bardziej surowe, niż moje oczekiwania wobec innych?
• Czy jestem wobec siebie życzliwy?
• Czy jestem wobec siebie krytyczny?

NPWW odzwierciedla się, w codziennych sytuacjach, dotyczą zachowania w nich, tj. trudność w wyrażaniu asertywnym swoich potrzeb, odizolowanie społeczne, unikanie interakcji społecznych, postawa niepewna; unikanie kontaktu wzrokowego, pochylona głowa, cichy głos, co utrudnia komunikację społeczną oraz obserwuje się określony sposób odczuwania emocji; smutek, strach (lęk), poczucie winy, wstydu, frustracja i złość. Fizycznie taka osoba jest zmęczona, przejawia brak energii życiowej.