Jak nauczyć się cierpliwości?

Jak nauczyć się cierpliwości? Czy to w ogóle jest możliwe? Cierpliwość to umiejętność czekania. Ale jak czekać, skoro czas ucieka bezpowrotnie, a człowiek ma tyle spraw do załatwienia i marzeń do zrealizowania? Przecież czas to pieniądz. Dzisiejszym światem rządzi brak cierpliwości. Ludzie niejednokrotnie nie chcą i nie umieją czekać. Pod tym względem niewiele się różnią od małych rozkapryszonych dzieci, które nie potrafią zaczekać na swoją kolej. Zatem, jak być cierpliwym?

1. Cierpliwość a typ temperamentu

Ludzie zawsze znajdą w sobie coś, co chcieliby zmienić. Jak nie wygląd zewnętrzny, to cechy charakteru. Czasem tylko trudno znaleźć motywację, by ciągle się udoskonalać. Wolimy, by inni dopasowywali się do nas, niż kiedy my musimy pójść na kompromis i dopasować się do innych. Wielu ludzi chciałoby wiedzieć, jak pracować nad byciem cierpliwym, jak mieć szacunek dla swojego i cudzego czasu.

Cierpliwość jest bardzo silnie związana z typem temperamentu i proporcją procesów pobudzania oraz hamowania w układzie nerwowym. Oczywiście, cholerykom trudniej będzie pracować nad cierpliwością niż chociażby powolnym flegmatykom, którzy na wszystko mają czas. Jakie typy temperamentu daje się wyróżnić?

• Choleryk – porywczy, niewyrozumiały, energiczny, przywódczy, aktywny.
• Sangwinik – wesoły, pogodny, towarzyski, gadatliwy, niezorganizowany, zapominalski.
• Melancholik – perfekcjonista, uczuciowy, wrażliwy, wierny, podatny na depresję.
• Flegmatyk – powolny, zrównoważony, dowcipny, pogodny, zdystansowany.

Każdy z „posiadaczy” powyższych rodzajów temperamentu będzie musiał odnaleźć indywidualne strategie „okiełznania” czasu. Choleryk stoi przed koniecznością pracy nad swoją pobudliwością. Sangwinik z kolei musi popracować nad lepszą organizacją obowiązków w czasie. Natomiast melancholik i flegmatyk muszą znaleźć sposoby na mobilizowanie się do działania.

2. Cierpliwość a rozwój osobowości

W przedszkolu można zaobserwować często sytuacje, kiedy dzieci wzajemnie się przepychają do szatni albo przekrzykują, znając odpowiedź na pytanie pani przedszkolanki. Są niecierpliwe. Nie potrafią zaczekać. To naturalne dla tego okresu rozwojowego. Małe dzieci bowiem nie mają zdolności odraczania przyjemności (nagrody) w czasie. Wolą jednego cukierka od razu niż trzy cukierki później. Kształtowanie osobowości dziecka opiera się m.in. na uczeniu się czekania, co stanowi jedno z kryteriów dojrzałej osobowości.

Cierpliwość jednak nie jest mocną stroną i osób dorosłych, nie tylko dzieci. Większość ludzi bowiem ma problem z cierpliwością. Człowiek pragnie, by wszystko udało się szybko i bez komplikacji. Irytuje się na powolnych kolegów w pracy; na dziecko, które zadaje po raz setny pytanie: „A dlaczego…?”; na męża, który do tej pory nie nauczył się wyrzucać brudnych skarpet do pralki.

Natychmiastowa przyjemność to domena dzisiejszych czasów. Człowiek pragnie szybkiego sukcesu i to najlepiej bez pracy i żadnych trudności. Nie potrafi zrozumieć, że na wszystko potrzeba czasu i nic nie dzieje się od razu. Czasem piętrzą się problemy, które uniemożliwiają szybką realizację zadania.

Oczekiwanie na zrealizowanie zamierzenia może być równie przyjemne, jak samo osiągnięcie danego celu, np. oczekiwanie na urlop może być tak samo miłe, jak upragniony wyjazd w góry. Nauka cierpliwości zaczyna się od określenia tego, co ważne w życiu, na czym ci zależy. Są sprawy, dla których warto się poświęcić i trochę poczekać.

Cierpliwość może zaowocować w przyszłości. Trzeba być konsekwentnym w zmierzaniu do celu i nie poddawać się w przedbiegach. Wielcy sportowcy nie odnoszą sukcesów od zaraz, bez pracy i wysiłku. Są cierpliwi i niejednokrotnie latami ciężko pracują na efekty. Człowiek natomiast często poddaje się na samym początku – kilka prób, niepowodzenie i koniec. Kluczem do sukcesu jest cierpliwość.

3. Jak być cierpliwym?

Cierpliwość to nie to samo, co nieustępliwość. Człowiek cierpliwy jest świadomy swoich aspiracji, ale kiedy cierpliwość nie procentuje, umie zrezygnować z danego celu. Życie nie jest aż takie krótkie, jak się wydaje. Nie trzeba biec na oślep.

Nie można przeżyć jutra przed dniem dzisiejszym, ale można się na jutro przygotować. Umiejętność czekania pozwala docenić czas, jaki mamy, uczy skutecznej organizacji i umożliwia produktywną pracę. Trzeba umieć oczekiwać na efekty. Kiedy będziesz cierpliwy, uodpornisz się na pokusy dające natychmiastową radość, ale niewiele wnoszące do życia.

Jak nauczyć się cierpliwości? Możesz zacząć od kupienia puzzli z 1000 elementów. Gdy zaobserwujesz pierwsze oznaki zniecierpliwienia, weź głęboki oddech i zamknij oczy. Możesz spróbować zbudować domek z kart lub budowlę z zapałek.

Cierpliwość uczy szacunku do czasu. Inną metodą jest medytacja – sztuka zagłębienia się w sobie, relaksacji, koncentracji na oddechu i akceptacji ulotności chwili. Musisz być świadomym, czego chcesz i co ma dla ciebie znaczenie. Ile jesteś w stanie poświęcić czasu, aby to osiągnąć? Ile czasu poświęcasz każdego dnia, by zbliżyć się do celu?

Czy robisz wystarczająco dużo? Czy nie zniechęcasz się po pierwszych trudnościach? Los stawia na drodze wiele przeszkód, ale cierpliwość, czyli tolerancja dla opóźnień, może podwoić radość z niejednego odniesionego sukcesu.

4. Sposoby na bycie cierpliwym

Cierpliwość to pojęcie pojemne znaczeniowo. Może oznaczać umiejętność trzymania nerwów na wodzy, zdolność czekania albo kontroli negatywnych emocji. By zacząć naukę cierpliwości, należy na początku określić, co powoduje, że jesteśmy niecierpliwi – wrzeszczące dzieciaki, trudny szef, nietolerancyjna żona, wścibski przyjaciel itp. Jak widać, wiele czynników może wpływać na nasze bycie niecierpliwym.

Kiedy wiemy, co wyprowadza nas z równowagi, trzeba zastanowić się, dlaczego tak się dzieje. Może jesteśmy cierpliwi, ale nie potrafimy zachować się asertywnie i powiedzieć, że „to nam nie pasuje”, „na takie zachowanie się nie zgadzamy”. Czasami nie trzeba zmieniać siebie, ale zainicjować zmianę w otoczeniu. Kiedy wiemy, że to my mamy problem z cierpliwością, trzeba zacząć pracę nad sobą.

Kiedy widzisz, że kipi w tobie i zaraz wybuchniesz, wyjdź do innego pokoju, wycisz się, zacznij głęboko oddychać. Czasami stosunek do czasu i do otaczającej nas rzeczywistości pozwala zmienić ćwiczenie jogi, zatopienie się w medytacji albo powtarzanie mantr, np. „Jestem cierpliwa”, „Kontroluję swoje wnętrze”. Warto wypracować w sobie przekonanie, że nad tym, co można zmienić, pracujemy, natomiast to, czego zmienić się nie da, trzeba po prostu zaakceptować. Niekoniecznie czas to pieniądz, jak lansują media.

Czasami pośpiech nie jest wskazany. Lepiej powoli przemyśleć każdą decyzję niż żałować potem nierozsądnych wyborów. Niesłuszne decyzje mogą skutkować utratą cierpliwości do siebie samego, a wówczas trening kompetencji społecznych może nie wystarczyć. Trzeba będzie skorzystać z pomocy psychologicznej.