Zerwana przyjaźń - jak poradzić sobie z końcem przyjaźni?

Koniec przyjaźni często jest momentem dramatycznym i z pewnością nieprzyjemnym. Gdy przyjaciel zawodzi lub zdradza, poczucie osamotnienia i rozczarowania jest znacznie silniejsze niż choćby w stosunku do innych, dalszych znajomych. Pokładane zaufanie i wiara w przyjaciela stanowią trzon prawdziwej przyjaźni. Naruszenie tych fundamentalnych wartości powoduje koniec przyjaźni, a co za tym idzie – ból, złość na siebie z powodu wiary w drugiego człowieka i rozgoryczenie. Na czym polega prawdziwa przyjaźń? Jak radzić sobie, gdy przyjaciel zawodzi? Co robić w przypadku zerwanej przyjaźni? Czy dać drugą szansę?

1. Kryzys w przyjaźni

Prawdziwa przyjaźń charakteryzuje się nieograniczonym zaufaniem i niepodważalną sympatią. Każda ze stron w pełni ufa i liczy na wsparcie w każdej sytuacji. Przyjaciele znają się na wskroś – potrafią od ręki odczytywać swoje emocje, znają swoje humory (sytuacje, w których przyjaciel nieoczekiwanie popada w złość, oburzenie, smutek), wiedzą, jak reagować na zmiany nastroju przyjaciela. Prawdziwi przyjaciele w pełni akceptują wszystkie swoje zalety i wady.

Kryzys w przyjaźni następuje, kiedy jedna ze stron nieumyślnie dokonuje czegoś przeciw przyjacielowi (wtedy można liczyć, że to tylko zraniona przyjaźń, ale możliwa do ponownego scalenia po dojściu do porozumienia) bądź kiedy umyślnie dokonuje takiej zdrady przyjaciela, która niszczy granice ich przyjaźni (wtedy mamy do czynienia z zerwaniem przyjaźni).

Obie sytuacje przynoszą rozczarowanie i gniew, jednak z tą różnicą, że koniec przyjaźni często wiąże się z utratą zaufania w stosunku do innych ludzi i trudnościami w nawiązywaniu późniejszych przyjacielskich stosunków. Wspomnienie o sytuacji, gdy przyjaciel zawodzi, powoduje nierzadko, że zamykamy się na bliższe relacje z innymi ludźmi.

2. Jak przeprosić przyjaciela?

Zraniona przyjaźń wymaga długiej pielęgnacji. Wytłumaczenie zaistniałej konfliktowej sytuacji rozwiązuje problem, ale potrzeba czasu na odnowienie w pełni przyjacielskich stosunków. Oczywiście, zawsze jest to uzależnione od stopnia konfliktu, np. drobne nieporozumienia wymagają zazwyczaj jedynie przeprosin, a sytuacje małych kłamstw - większych starań o przyjaciela. W przypadku ewidentnego zakończenia przyjaźni rolą rodziców, rodzeństwa czy znajomych jest zaoferowanie pomocy w przetrwaniu trudnych chwil po rozstaniu.

Aby nie dopuścić do zerwania wspaniałej i długoletniej przyjaźni, należy ukierunkować dziecko czy znajomego na możliwość innych rozwiązań i doprowadzić do pojednania.

Pierwszą i podstawową czynnością jest rozpoznanie istoty konfliktu, przyczyn złości i rozczarowania. Następnie próba wytłumaczenia postępowania tej drugiej osoby. Czasem sytuacja wymyka się spod kontroli – gniew jest zdecydowanie większy niż wymaga tego okoliczność.

Należy próbować postawić zdradzonego przyjaciela w sytuacji tego drugiego i spróbować wytłumaczyć jego postępowanie. I na odwrót – zdradzającego w sytuacji zdradzonego przyjaciela. Uczymy wtedy empatii, prosząc, by wyobrażono sobie, jak w danej sytuacji czuje się jego przyjaciel. Jeśli oboje przyjaciele czują potrzebę pogodzenia się i powrotu do poprzednich relacji, zażegnanie kryzysu w przyjaźni jest bardzo bliskie.

Silniejszy konflikt wymaga znacznie dłuższych pojednań. Przyjęcie przeprosin przez stronę poszkodowaną nie oznacza powrotu do poprzednich relacji. Czas i konsekwentne, poprawne i serdeczne stosunki ponownie wzmocnią więzi przyjacielskie.

Zaproszenie „byłych” przyjaciół do wspólnych zabaw, organizowanie im wspólnych zajęć lub zadań do wykonania, ponownie cementują ich relacje. Czasem należy też zmusić „byłych” przyjaciół do rozmowy i wytłumaczenia sytuacji kryzysowej, zachęcenia do uściśnięcia sobie dłoni.

W ostrym konflikcie między przyjaciółmi zadaniem rodziców jest także zapewnienie dziecka, że przyjaźń, która podupadła, niekoniecznie musi się skończyć na zawsze. Z reguły bywa tak, że czas leczy rany i ludzie zapominają o przyczynach sporu, i z powrotem schodzą się ze starymi przyjaciółmi.

Prawdziwi przyjaciele mają ze sobą więcej wspólnego niż im się wydaje (wspólni znajomi, wspólne pasje i zajęcia, ulubione kawiarenki i filmy w kinach), co powoduje, że sytuacji spotkania i zatarcia konfliktu będzie dużo. Można nie zauważyć, kiedy „byli” przyjaciele na powrót stają się prawdziwymi przyjaciółmi.

3. Jak sobie poradzić z końcem przyjaźni?

Definitywny koniec przyjaźni jest najdramatyczniejszym momentem dla przyjaciela. Jeśli nie istnieje możliwość pojednania, strony nie zmieniają swoich stanowisk i są zdecydowane na ostateczne zakończenie przyjaźni, nie pozostaje nic innego, jak wspierać i pocieszać.

Absolutnie nie jest wskazane unikanie rozmów na ten temat – da to gwarancję, że dziecko czy znajomy w pełni wyrazi swoje uczucia i szybciej pogodzi się z sytuacją. Nie można bać się okazywać współczucia i czułości, nawet nastolatki potrzebują czasem terapii regresyjnej w postaci uścisków, pocałunków i powrotu do dziecięcych przyjemności. Wzmacnia to w nich przekonanie, że nie zawalił się cały świat i są inni ludzi, na których mogą liczyć.

Kolejną czynnością osób wspierających jest zachęcanie dziecka czy znajomego do budowania następnych przyjaźni. Unikajmy nazywania tego przyjaźnią (bowiem często zraniony nie chce słyszeć o nowym przyjacielu – rozczarowaniu). Zachęcajmy do spotykania się z innymi, angażowania się w trwalsze relacje.

Oferujmy zorganizowanie wycieczki czy pikniku dla innych jego znajomych bądź zaprowadzajmy go do miejsc, gdzie może nawiązać nowe znajomości. Popytajmy rodziców innych dzieci, na jakie kółka zainteresowań czy zajęcia dodatkowe chodzą ich dzieci – istnieje prawdopodobieństwo, że nasza pociecha zapragnie pójść w ich ślady.