Inteligencja werbalna. Co potrafi osoba o rozwiniętej inteligencji językowej?

Inteligencja werbalna doczekała się wielu pojęć-substytutów stosowanych zamiennie. I tak, inteligencję werbalną można rozumieć jako inteligencję językową albo inteligencję lingwistyczną. Na obecność różnych typów inteligencji zwrócił uwagę psycholog z Uniwersytetu Harvarda – Howard Gardner. Wyróżnił on kilka zdolności umysłowych, składających się na inteligencję ogólną. Jego myśl znana jest pod nazwą koncepcji inteligencji wielorakich. H. Gardner wymienił takie rodzaje inteligencji, jak:

• inteligencja logiczno-matematyczna – zdolność rozumowania przez analogie, zdolności arytmetyczne, umiejętność rozwiązywania problemów logicznych;
• inteligencja przestrzenna – tworzenie umysłowych obrazów przedmiotów i zdolność rotacji brył w umyśle;
• inteligencja muzyczna – komponowanie, ocenianie i wykonywanie wzorców muzycznych, rytmicznych i tonalnych;
• inteligencja językowa – zdolność czytania ze zrozumieniem i znaczny zasób leksykalny;
• inteligencja cielesno-kinestetyczna – zdolność do kontrolowania ruchów i koordynacji;
• inteligencja interpersonalna – rozumienie zamiarów, emocji, motywów i działań innych oraz skuteczna współpraca z ludźmi;
• inteligencja intrapersonalna – zdolność do poznawania samego siebie, rozwoju satysfakcjonującego poczucia tożsamości i regulowania własnego życia.

Inteligencja werbalna to ogólnie zdolność rozumienia komunikatów ustnych i pisemnych, umiejętność formułowania rozbudowanych wypowiedzi i doboru wyrazów adekwatnych do zasłyszanego przekazu słownego. Człowiek o wysokiej inteligencji językowej skutecznie porozumiewa się z innymi ludźmi, lubi czytać książki, szybko przyswaja nowe słowa, jasno artykułuje swoje myśli i sprawnie uzasadnia własne stanowisko, trafnie dobierając argumenty.

Co wskazuje na wysoki iloraz inteligencji lingwistycznej?

• Człowiek jako mały brzdąc zaczął szybko mówić, relatywnie wcześniej niż rówieśnicy, a potem sprawnie czytać.
• Jako dziecko lubił żartować i układać barwne rymowanki.
• Człowiek o wybitnych zdolnościach językowych chętnie i dużo mówi.
• Opowiada w sposób obrazowy i płynny, sprawnie dobierając słownictwo.
• Nie ma problemów z werbalizacją własnych zamierzeń i intencji.
• Ma duży zasób słownika biernego i czynnego.
• Łatwo uzasadnia swoje zdanie.
• Wykazuje zamiłowanie do literatury i poezji.
• Lubi zabawy słowne, np. żarty, kalambury, rymowanki.
• Pisze w sposób kreatywny.
• Używa wysublimowanego słownictwa.
• Chętnie uczestniczy w debatach i wystąpieniach publicznych.
• Szybko uczy się języków obcych, nowych słów i zasad gramatycznych.
• Świetnie interpretuje komunikaty werbalne i pisane.
• Szybko zapamiętuje informacje i sprawnie sporządza notatki.
• Wykazuje zdolności oratorskie.
• Nie ma problemów z ortografią ani kłopotów w postaci dysleksji czy dysgrafii.

Osoby z wysoką inteligencją werbalną mają dobrze rozwiniętą lewą półkulę mózgu, odpowiadającą za zdolności lingwistyczne i sprawne porozumiewanie się.

W testach psychologicznych inteligencję językową bada się za pomocą podtestów skali słownej, np. w skali inteligencji Davida Wechslera dla dzieci (WISC-R) dobrymi miarami inteligencji lingwistycznej są takie testy, jak: Wiadomości, Słownik, Podobieństwa i Rozumienie.

Odzwierciedlają one poziom rozumowania słownego, wiedzę werbalną nabytą w toku formalnego i nieformalnego kształcenia, umiejętność zastosowania zdolności językowych w nowych sytuacjach, werbalne myślenie pojęciowe i umiejętność odbioru informacji drogą słuchową.

Znaczne zdolności językowe wskazują na dobrą percepcję słuchową złożonych bodźców słownych, wysoką ekspresję słowną, wrażliwość na dźwięki, rytm i modulację głosu. Osoby o wybitnej inteligencji słownej odznaczają się umiejętnością zdobywania, przechowywania i odzyskiwania wiedzy, trwałością pamięci werbalnej, zdolnością do automatycznego przypominania wyuczonych odpowiedzi, myśleniem abstrakcyjnym, płynnością werbalną, czyli zdolnością do tworzenia i rozumienia pojęć słownych czy neologizmów. Najczęściej wybitne zdolności językowe prezentują poeci, pisarze, mówcy, dziennikarze i redaktorzy, czyli ci, których narzędziem pracy jest głównie „słowo”.

Źródła

1. Krasowicz-Kupis G., Wiejak K., Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej, PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-14856-0.
2. Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V., Psychologia. Kluczowe koncepcje. Struktura i funkcje świadomości, PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16330-3.