Żona bije męża

W mediach i prasie bardzo dużo mówi się na temat przemocy w rodzinie. Najczęściej zdarza się, że ofiarami przemocy domowej padają kobiety i dzieci jako najsłabsze ogniwa systemu. Jednak „słaba płeć” zdaje się coraz silniejsza. Rzeczywistość, kiedy żona bije męża, to temat tabu. Mężczyźni nie chcą przyznać się, że są dręczeni przez małżonki, bo to godzi w stereotyp silnego i zaradnego samca. Dlaczego kobiety znęcają się nad swoimi partnerami? Skąd wynika galopujący wskaźnik przemocy wobec mężczyzn? Na czym polega zespół maltretowanego męża?

1. Przemoc w rodzinie

W społeczeństwie pokutuje stereotyp, że ofiarami przemocy domowej są tylko i wyłącznie kobiety oraz ich dzieci. Przemoc domowa, niestety, nie ogranicza się jedynie do środowisk patologicznych, ale obejmuje swym zasięgiem także wysoko sytuowane i wykształcone warstwy społeczne. Agresję coraz częściej przejawiają kobiety. Policyjne statystyki wskazują, że na jednego krzywdzonego mężczyznę przypada dziewięć maltretowanych kobiet. Dane mogą być jednak zaniżone, bo bicie mężów przez żony to bardzo wstydliwy temat. Badania TNS OBOP, przeprowadzone na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wskazują, że przemoc w rodzinie to rzeczywistość prawie w jednakowym stopniu dotykająca obu płci. Według analiz, 39% kobiet i 32% mężczyzn to ofiary różnych strategii znęcania się przez współmałżonka. Wyjątkiem jest liczba zabójstw, których częściej dokonują mężowie na żonach.

2. Agresja kobiet

Jakie zachowania żony można uznać za patologiczne? Przemoc domowa ma miejsce wtedy, gdy partnerka próbuje zdominować fizycznie lub psychicznie męża, używając gróźb, szantażu, przewagi fizycznej, majątkowej lub emocjonalnej, co prowadzi do krzywdy cielesnej, cierpienia, bólu oraz narusza prawa, godność i dobra osobiste partnera. Do cech charakterystycznych dla przemocy domowej zalicza się poniższe elementy:

Zobacz film: "Co zrobić, kiedy kobieta bije partnera?"

• przemoc jest intencjonalna – zamierzone działania w celu kontroli i podporządkowania ofiary;
• siły są nierównomierne – ofiara jest słabsza, sprawca – silniejszy; przewaga sił może mieć nie tylko charakter fizyczny, ale też psychiczny, emocjonalny czy finansowy;
• przemoc narusza prawa i dobra osobiste – każdy rodzaj agresji godzi w prawo do nietykalności fizycznej, szacunku czy godności;
• przemoc powoduje cierpienie i ból – zdolność do samoobrony ofiary maleje, np. ze względu na obrażenia fizyczne, rany, sińce, ale też wyczerpanie psychiczne.

3. Przejawy przemocy ze strony kobiety

Przemoc domowa to przestępstwo znęcania się nad rodziną, które na mocy artykułu 207 Kodeksu karnego jest ścigane z urzędu, a więc do wszczęcia postępowania nie jest konieczne złożenie skargi przez pokrzywdzonego. Komenda Główna Policji i Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wprowadziły od 1998 roku procedurę „Niebieska Karta”, która określa sposób postępowania podczas interwencji w przypadkach przemocy domowej. Jakie zachowania kobiety świadczą o tym, że dopuszcza się ona przemocy wobec męża?

• Izolowanie partnera – podsłuchiwanie lub blokowanie rozmów telefonicznych, ograniczanie lub uniemożliwianie spotkań z przyjaciółmi czy rodziną.
• Taktyka nacisków – grożenie odejściem od partnera, zabraniem mu dzieci, dąsanie się, obrażanie, straszenie, że popełni się samobójstwo.
• Agresja słowna – destruktywna krytyka, ubliżanie, drwiny, krzyki, wyzwiska, obelgi, werbalne groźby, oskarżenia, pomówienia, plotki.
• Przemoc fizyczna – popychanie, ściskanie, policzkowanie, szczypanie, drapanie.
• Przemoc seksualna – zmuszanie do odbycia stosunków seksualnych, upokarzające traktowanie partnera podczas seksu, wyśmiewanie się z jego niesprawności seksualnej, chłód emocjonalny.
• Brak szacunku – permanentne upokarzanie ofiary, lekceważenie go, odmawianie udzielenia pomocy, wydzielanie pieniędzy.
• Nękanie partnera – zawstydzanie go przed innymi ludźmi, śledzenie, kontrola ofiary, otwieranie jego prywatnej korespondencji, monitorowanie jego kontaktów z innymi ludźmi.
• Nadużycie zaufania – notoryczne kłamstwa, zdrady, niedotrzymywanie obietnic, łamanie wspólnych ustaleń, okazywanie zazdrości.
• Groźby – zastraszanie partnera, tłuczenie przedmiotów, agresywna gestykulacja.
• Wypieranie się przemocy – obietnice poprawy, błaganie partnera o przebaczenie, obwinianie męża za napady złości („Sprowokowałeś mnie do takiego zachowania”), zaprzeczanie, że w ogóle dopuściło się agresji na partnerze.

Stereotyp miłej, empatycznej, emocjonalnej, czułej i dobrej kobiety nie współgra z możliwością dokonania przez nią jakiegoś przestępstwa, dlatego często przemoc wobec męża zostaje zignorowana, bo nie mieści się w kategoriach percepcji większości społeczeństwa. Badania wykazują, że przemoc wobec mężczyzn najczęściej ma charakter przemocy psychicznej (poniżenia, wyzwiska, obelgi).

Kobiety są fizycznie słabsze, więc rzadziej stosują przemoc fizyczną, być może z obawy przed rewanżem ze strony partnera. Jeśli już atakują, to najczęściej policzkują. Małżonki częściej też stosują bardziej wyrafinowane formy przemocy, jak manipulacja czy szantaż emocjonalny. Skutki są jednak podobne – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn przemoc psychiczna może prowadzić do zespołu stresu pourazowego PTSD, wyczerpania psychicznego lub depresji.

4. Mężczyzna a przemoc psychiczna w domu

Dlaczego kobiety znęcają się nad własnymi mężami? Zjawisko może wynikać ze źle rozumianego równouprawnienia. Kobieta XXI wieku to pani niezależna finansowo, samodzielna, aktywna zawodowo, piastująca wysokie stanowiska. Nie musi prosić partnera o przysłowiową „złotówkę”. Niejednokrotnie zarabia więcej niż mąż i zaczyna dyktować warunki. Nie ma nic złego w tym, że mężczyzna zajmuje się domem, a kobieta utrzymuje rodzinę finansowo - do momentu, kiedy taki układ sprzyja związkowi. Gdy jednak staje się źródłem nieporozumień czy motywem uprawniającym do agresji ze strony kobiety, wówczas może pojawić się przemoc psychiczna.

Inną przyczyną przemocy wobec mężczyzn jest brak komunikacji między partnerami oraz niezdolność rozmawiania o swoich potrzebach, uczuciach, oczekiwaniach i emocjach. Nierzadko sprawczynie przemocy domowej same padają ofiarą agresji ze strony mężów. Kobiety coraz więcej piją, a alkohol sprzyja ekspresji złości i gniewu, gdyż zmniejsza kontrolę nad własnym zachowaniem. Źródeł kobiecej przemocy można doszukiwać się też w dzieciństwie. Bite i maltretowane dziewczynki, w życiu dorosłym zwykle tworzą patologiczne związki – albo stają się ofiarami przemocy domowej, albo jej sprawcami, gdyż agresja rodzi agresję.

5. Zespół maltretowanego męża

Przemoc psychiczna wobec mężczyzn spotyka się najczęściej z brakiem reakcji ze strony policji i dyskryminacją ze strony sądu, co zniechęca panów do szukania pomocy. Jednak problem jest coraz bardziej popularny i w 1977 roku wprowadzono nawet naukowy termin - „zespół maltretowanego męża”. Mężczyzna wstydzi się przyznać, że żona go bije, bo burzy w ten sposób stereotyp macho. Nie umie „ustawić” własnej żony - to znaczy, że jest mięczakiem i słabeuszem. Bity mężczyzna jest raczej powodem do śmiechów, drwin i wywołuje uśmiech politowania zamiast współczucie.

Maltretowany małżonek bezustannie znosi krytykę, wyzwiska i obelgi ze strony żony. Z czasem wchodzi w rolę ofiary i czuje się winny za napady agresji partnerki, żywiąc nadzieję, że z czasem sytuacja ulegnie poprawie. Warto przezwyciężyć w sobie wstyd i poprosić o pomoc innych, np. umówić się na wizytę do psychologa, który zapewnia całkowitą dyskrecję. Nie musisz znosić demonstracji siły ze strony swojej partnerki. To, że w pracy zawodowej prezentuje męski styl zachowania, nie oznacza, że ma prawo w sposób agresywny rywalizować z własnym mężem.

Kobieta może przejawiać agresywne zachowania w momencie, kiedy pozycja partnera słabnie, np. kiedy traci pracę. Staje się on wówczas zależny finansowo od żony, która wykorzystuje swoją przewagę i zaczyna dominować w związku. Jeszcze inne panie, czując się sfrustrowane sytuacją życiową, obwiniają partnera za każdą swoją porażkę. Facet staje się ucieleśnieniem wszelkich niepowodzeń i jego kosztem kobieta chce je sobie powetować. Mężczyzna może być też „workiem treningowym”, kiedy nie potrafi zaspokoić oczekiwań i potrzeb kobiety, które z czasem zaczynają wzrastać. Najtrudniejsze w przypadku przemocy wobec mężczyzn to przyznanie się do słabości i prośba o wsparcie. Warto pamiętać, że terapii wymaga nie tylko ofiara, ale także agresor.